Truyền kỳ mạn lục
NGUYỄN DỮ
- Ông là thủ tướng đáng lẽ nên tiến dẫn nhân vật để làm đồ dùng cho quốc gia, cớ sao lại ghen người
hiền, ghét người tài, há phải là cái nghĩa ở trong Kinh Thư đã nói: "Kẻ khác có tài, coi như ta có!".
Quý Ly đổi nét mặt để xin lỗi và an ủi rằng:
- Tôi nghĩ đương đời bây giờ, hiếm có được hạng người như là các ông. Sao các ông không đốt bỏ
tơi nón, từ giã cá tôm, rướn mình con rồng ở Nam Dương (18), đuổi vó ngựa ký của Bàng Thống
(19), lập công với đương thế, để tiếng về đời sau. Cớ chi lại đi nằm chết khô ở chốn hang núi, còn ai
người biết đến nữa.
Hai người cười mà rằng:
- Chúng tôi nương mình bên cành khói, náu vết chốn hang mây, ngủ thì lấy cỏ làm đệm êm, khát thì
lấy nước suối làm rượu ngọt, vương chân có khói ráng, kết bạn có hươu nai, chỉ biết ăn bách nhai
tùng, ngâm trăng vịnh gió, ngõ hầu mới khỏi vướng lưới trần. Ai hơi đâu mà đi lo giúp việc đời dù
chỉ nhổ một sợi lông.
Nhân lại nói:
- Chúng tôi vốn là những người phóng lãng, không chịu ở trong vòng ràng buộc. Trước vẫn hay thơ,
thường ngâm vang cả hang núi. Đêm nay bồi tiệc, há lại không có bài nào để kỷ thực ư?
Hồ bèn ngâm rằng:
Ẩm liễu thanh toàn hựu bích than,
Du du danh lợi bất tương can.
Vân biên thạch quật khiêu thân dị,
Thế thượng trần lung trước cước nan.
Nhật lạc miên tàn sơn trủng quýnh,
Canh lan thính quyện dạ băng hàn.
Yên hà thử khứ vô tung tích,
Tử ngã tương kỳ cửu viễn khan.
Dịch:
Khe trong suối biếc nước ngon lành,
Đường thế chi màng đến lợi danh.
Hang đá dễ nương mình phóng khoáng,
Vòng trần khôn đặt bước chông chênh.
Bóng tà giấc tỉnh trơ hình núi.
Băng lạnh đêm tàn cạn trống canh.
Mây khói rồi đây không dấu vết,
Đôi mình buộc chặt nghĩa non xanh.
Viên cũng ngâm rằng:
