nhiên dẹp tiệm. Như tiệm bún bò Huế ở đường Bùi Thị Xuân chẳng hạn.
Chắc là nhường chỗ cho chợ vi tính chăng? Bún bò Huế ở Sài Gòn cũng
không thua chi bún bò Huế ở Huế. Phần nhiều là do người Huế nấu. Nhưng
để nhận ra bún bò Huế giống như xưa thì tôi chịu.
Trong những năm của thập niên 1970, mỗi buổi sáng, gia đình tôi
thường canh chừng mụ Rớt gánh bún bò Huế đi ngang qua là gọi vào. Mụ
Rớt mặc áo dài, gánh một đầu là cái nồi thiết, hình bầu, có đường kính
khoảng 40 -50 cm, chứa nước dùng (lèo). Phía dưới nồi có mấy thanh củi
đang ngún cháy. Một đầu là cái mẹt đặt trên cái thúng rồi xếp tô, đũa, và
những dụng cụ đựng ớt, chanh, nước mắm…Mụ Rớt đặt gánh bún trước
thềm nhà tôi rồi mở nắp nồi nước dùng ra. Hương vị từ nồi nước dùng hòa
lẫn với khói củi phía dưới nồi tỏa lên một mùi vị đặc trưng khó tả. Chẳng
biết mụ Rớt dùng củi gì mà khói củi tỏa lên không làm cay mắt ai. Hay là
mụ đun một hai thanh củi thôi và chỉ để lửa liu riu nên ít khói chăng? Gia
đình tôi là khách ruột của mụ Rớt nên mụ biết rõ tính nết của mỗi người.
Thế nên khi mụ vừa đặt gánh bún xuống là làm liền cho mỗi người một tô
mà chẳng cần phải hỏi han gì. Mụ gắp những nùi bún trăng trắng cỡ bằng
nửa chiếc đũa bỏ vào tô, thêm một nhúm rau sống mà hồi đó chúng tôi gọi
là rau và – rau sống của mụ Rớt đơn giản chỉ là bắp chuối cắt ra mà thôi
chứ không trộn chung các thứ rau khác như sà lách, giá sống…như sau này
chúng tôi ăn ở Sài Gòn. Xong, mụ lấy cái vá khỏa khỏa màng màu mỡ trên
mặt nước dùng rồi bất ngờ vục cái vá xuống một cái và múc lên một miếng
giò heo đúng y như ý thích của mỗi người trong gia đình tôi. Kế tiếp, mụ
lại khỏa khỏa cái vá lần nữa rồi vục xuống múc lên một miếng huyết hình
khối khoảng chừng hơn hai ngón tay. Những miếng thịt bò mỏng cũng
được mụ múc nhanh gọn như thế. Chúng tôi chưa ăn mà đã thấy ngon khi
vừa chú mục theo động tác của mụ Rớt vờn miếng thịt vừa nghe cái mùi vị
bún bò Huế tỏa lên. Đặc biệt, ăn bún mụ Rớt chỉ cần một cái tô mà lúc bấy
giờ người Huế gọi là cái đọi và một đôi đũa tre thôi. Vì chỉ có một cái tô và
một đôi đũa thôi nên chúng tôi phải bưng tô bún vừa và vừa húp. Ngẫm lại
thấy cũng có lý, con bún vừa dai dài vừa tròn trơn thì múc muỗng là tuồn
