tối thượng, mà nay Phật đã sớm nhập Niết-bàn.”
Phật biết ý nghĩ ấy, gọi A-nan lại, bảo rằng:
“Ngươi chớ than khóc, phiền muộn, cũng đừng chán nản, thối chí. Hãy nhớ lời ta
đây: những người yêu quý nhất ở đời, cũng không thể nào tránh khỏi lúc biệt ly.
Có sinh là có tử, những gì đã có rồi đều phải mất. Ngươi theo phụng sự ta đã lâu,
ta cũng yêu quý ngươi lắm. Tâm ý, lời nói cùng hành động của ngươi luôn chân
thành, ngay thẳng. Ngươi hãy gắng mà đi theo đường lành, thì những sự lầm lỗi
trước sẽ dần tiêu tan đi vậy.”
Trời tối dần. Dân chúng trong thành Câu-thi-na nghe tin đức Phật đang nghỉ ở
chỗ hai cây sa-la song đôi, bèn kéo đến lạy chào.
Có một ông lão tên là Tu-bạt-đà-la,[150] đã hơn trăm tuổi, đến xin được gặp
Phật. Từ xưa nay ông đi tìm học khắp nơi mà đến giờ vẫn chưa quyết định được
nên tu theo đạo nào. Ngài A-nan thấy Phật đang mệt nên không muốn cho ông
đến gặp, liền ngăn lại từ xa.
Phật biết điều đó, gọi A-nan đến và bảo cho ông lão ấy vào. Ông vào lễ Phật, hỏi
việc tu tập. Phật liền thuyết pháp cho ông nghe. Nghe xong, ông quỳ lạy xin Phật
nhận ông làm đệ tử. Phật đồng ý và chỉ rõ cách tu tập, tham thiền cho ông. Ông
trở thành vị đệ tử sau cùng của Phật.
Ông lão lễ tạ, đi ra rừng cây gần đó tìm chỗ mà tham thiền. Ông nỗ lực hết sức
và chứng quả A-la-hán ngay trong đêm đó, trước khi Phật nhập diệt.
Hôm ấy tối trời.[151] A-nan đến ngồi gần Phật, đức Phật lại bảo A-nan rằng:
“A-nan! Đừng tưởng rằng sau khi ta nhập diệt rồi thì không ai có thể được hóa
độ. Nên biết rằng đạo lý ta truyền dạy hãy còn đó. Sau khi ta nhập diệt, các
ngươi nên hết lòng noi theo đạo lý ấy mà tu tập.”
Rồi ngài nói: “Chư tỳ-kheo! Có sanh tất có diệt. Các ngươi phải hiểu được điều
ấy, sau khi ta nhập diệt đừng đem lòng bi lụy, buồn thảm.”
Nói xong lời ấy, ngài thản nhiên mà nhập Niết-bàn.
Hôm sau, mặt trời vừa mọc, công chúng trong thành Câu-thi-na cùng nhau xây
một cái tháp cao mà thờ kính Phật. Lễ trà-tỳ được tổ chức rất long trọng.
