4.2 Thư mục
63
(Danh sách bị cắt bớt vì không cần thiết).
4.2
Thư mục
Nếu như cấu trúc tập tin không cho phép sử dụng gì khác ngoài tên tập tin (tức
là tất cả các tập tin nằm trên một danh sách chung giống như các hạt cát trên bãi
biển) thì thậm chí cả khi không có giới hạn về độ dài của tên, rất khó có thể tìm
đến tập tin cần thiết. Hãy tưởng tượng bạn có một danh sách khoảng vài nghìn
tập tin! Xin đừng nghi ngờ, một hệ thống Linux hoàn chỉnh sẽ có số lượng tập tin
còn lớn hơn thế. Vì thế mà các tập tin được tổ chức vào các thư mục, các thư mục
có thể nằm trong các thư mục khác, v.v. . . Kết quả là chúng ta thu được một cấu
trúc thư mục có phân bậc bắt đầu từ một thư mục gốc. Mỗi thư mục (con) có thể
chứa các tập tin riêng lẻ và các thư mục con của nó.
Cấu trúc phân bậc của thư mục thường được minh hoạ bằng “
cây thư mục”,
trên đó mỗi thư mục đó là một nút của “cây”, còn tập tin – là các “lá”. Trên MS
Windows hoặc DOS cấu trúc thư mục như vậy có trên mỗi ổ đĩa (tức là chúng ta
có không phải một “cây” mà một “rừng” thư mục) và thư mục gốc của mỗi cấu
trúc tập tin được đánh dấu bằng một chữ cái Latinh (và do đó đã có một số hạn
chế). Trên Linux và UNIX nói chung chỉ có một cấu trúc thư mục duy nhất cho
tất cả các đĩa lưu, và thư mục gốc duy nhất của cấu trúc này được ký hiệu bằng
dấu gạch chéo “/”. Có thể đưa vào thư mục gốc này một số lượng không hạn chế
các thư mục nằm trên các đĩa lưu khác nhau (thường nói là “gắn hệ thống tập
tin” hoặc “gắn đĩa lưu”).
Tên của thư mục cũng được đặt theo những quy định như đối với tên tập tin.
Và nói chung ngoài cấu trúc bên trong của mình thì thư mục không khác gì so
với những tập tin thông thường, ví dụ tập tin văn bản (text file).
Tên đầy đủ của tập tin (hoặc còn gọi là “
đường dẫn”
đến tập tin) là danh sách
tên của các thư mục bao gồm thư mục chứa tập tin đó và các thư mục mẹ, bắt đầu
từ thư mục gốc “/” và kết thúc là bản thân tên của tập tin. Trong đường dẫn này
tên của các thư mục con cách nhau bởi dấu gạch chéo “/” dùng để ký hiệu thư mục
gốc như đã nói ở trên. Ví dụ /home/teppi82/projects/l4u/ext3fs.tex là
tên đầy đủ của tập tin tôi đang nhập vào trên máy của mình.
Hệ vỏ shell lưu giá trị của “
thư mục hiện thời”, tức là thư mục mà người
dùng đang làm việc trong đó. Có một câu lệnh cho biết tên của thư mục hiện
thời, đó là lệnh pwd. Ghi chú: nếu nói một cách chính xác, thì thư mục hiện thời
luôn đi liền với mỗi tiến trình đã chạy (trong đó có hệ vỏ shell), vì thế đôi khi
chạy một chương trình nào đó trong shell có thể dẫn đến việc thay đổi thư mục
hiện thời sau khi chương trình đó hoàn thành công việc.
Ngoài thư mục hiện thời mỗi người dùng còn có một “thư mục nhà” (home
directory, phương án dịch “
thư mục cá nhân” được ưu tiên hơn, và chúng ta sẽ
dùng thuật ngữ này trong cuốn sách l4u). Đó là thư mục trong đó người dùng có
toàn quyền
: có thể tạo và xóa các tập tin, thay đổi quyền truy cập đến chúng,
v.v. . . Trong cấu trúc thư mục của Linux những thư mục cá nhân của người dùng
thường nằm trong thư mục /home và thường có tên trùng với tên đăng nhập của
6
ở đây là đường dẫn tuyệt đối
7
Nói chính xác hơn là: có toàn quyền đến khi nào root chưa thay đổi chúng :).
