các đối tượng hết sức hứng thú, các ông bố, các bà mẹ, các anh chồng,
các chị vợ, các con cái.
Tôi nhìn thấy một quả núi cao che phủ dưới cánh rừng già tối
tăm, rậm rạp. Tôi trông thấy, tôi nghe thấy một dòng thác từ trên đó ào
ào đổ xuống, nước bắn tung tóe khi lao vào những tảng đá nhọn lởm
chởm. Mặt trời ngả về tây; nó biến bao nhiêu giọt nước treo ở những
mỏm đá cao thấp không đều thành bấy nhiêu viên kim cương. Còn
nước, sau khi đã băng qua các vật chướng ngại làm chậm bước tiến
của mình, liền chảy về tụ tập trong một con kênh to rộng dẫn đến một
cái máy ở cách đấy không xa. Chính tại nơi đó, dưới những khối
khổng lồ, thứ lương thực phổ biến nhất của con người được nghiền ra
và được chế biến. Tôi thấp thoáng nhìn thấy cái máy, tôi thấp thoáng
nhìn thấy những bánh xe của nó bọt nước phủ trắng xóa; tôi thấp
thoáng nhìn thấy nóc ngôi nhà tranh của người chủ sau mấy cây liễu;
tôi rút vào trong tâm tư mình và tôi mơ màng.
Chắc chắn cánh rừng đưa tôi về thời khai thiên lập địa là một cái
gì đó đẹp; chắc chắn tảng đá, hình ảnh của sự bất biến và trường cửu
kia, là một cái gì đó đẹp; chắc chắn những giọt nước kia, biến hóa
dưới ánh mặt trời, vỡ vụn và phân ra thành muôn ngàn viên kim cương
lỏng lấp lánh là một cái gì đó đẹp; chắc chắn tiếng động, tiếng thác đổ
ầm ầm phá tan cái im lặng mênh mông của núi non cô quạnh và dội
vào tâm hồn tôi một niềm xúc động mãnh liệt, một nỗi kinh hoàng bí
ẩn, là một cái gì đó đẹp!
Nhưng những cây liễu kia, căn nhà tranh kia, các súc vật đang
gặm cỏ ở gần quanh kia; tất cả cái cảnh tượng hữu ích ấy không góp
thêm chút nào vào niềm vui thích của tôi hay sao? Và còn khác nhau
biết bao giữa cảm quan của người thường với cảm quan của nhà triết
học! Chính ông ta nghĩ ngợi và nhìn thấy trong cây rừng, cái cột buồm
mai kia sẽ phải kiêu hãnh đương đầu với phong ba bão táp; trong lòng
núi, chất quặng thô mai kia sẽ sôi lên dưới đáy lò rừng rực, và nó sẽ
thành hình, vừa những máy móc làm cho đất đai phì nhiêu, vừa các
