CHƯƠNG VII
Lịch sử bốn năm tiếp theo đầy những chuyện vặt vãnh vô nghĩa ở chốn
triều đình như chuyện chúng tôi vừa kể. Mỗi mùa xuân, hầu tước phu nhân
cùng với hai cô con gái đến chơi vài tháng ở lâu đài Sanseverina hoặc ấp
Sacca trên bờ sông Pô. Có những phút êm đềm thú vị và người ta nhắc
nhiều đến Fabrice. Nhưng bá tước không cho phép anh đến Parme một lần
nào. Công tước phu nhân và ông bộ trưởng có vài lần phải sửa chữa mấy
điều dại dột thiếu suy nghĩ của anh, nhưng nói chung Fabrice tuân theo khá
ngoan ngoãn đường lối xử thế vạch sẵn cho anh: Lối xử thế của một bậc đại
quý tộc đang học thần học và không duy nhất dựa vào đạo đức của mình để
tiến thân. Đến ở Naples, anh đâm ra ham thích khoa khảo cổ vô hạn và anh
tiến hành nhiều cuộc khai quật. Sự say mê này đã thay thế sự mê ngựa. Anh
bán mấy con ngựa anglais để tiếp tục khai quật ở Misène, nơi đây anh đã
đào được tượng bán thân của vua Tibère thời trẻ, tượng này được liệt vào
hàng những di vật quý báu nhất thời cổ đại. Việc phát hiện đó hầu như là
niềm vui lớn nhất của anh ở Naples. Anh là người cao thượng, không chịu
bắt chước bọn trai trẻ khác, chẳng hạn không muốn đóng vai người si tình
nghiêm túc, dù nghiêm túc nhiều hay ít. Hẳn anh không thiếu nhân tình,
nhưng các nhân tình ấy đối với anh không có ảnh hưởng gì. Mặc dù anh đến
tuổi ấy, người ta cũng vẫn có thể nói anh không biết tình yêu là gì, do đó
anh càng được yêu hơn. Không có gì cản trở anh xử sự với sự tỉnh táo nhất,
bởi đối với anh, người phụ nữ trẻ đẹp này cũng ngang với người phụ nữ trẻ
đẹp khác, duy có người biết sau thì anh thấy có ý vị hơn. Một bà lớn thuộc
số được thán phục nhất ở Naples đã làm nhiều việc liều lĩnh vì anh, điều đó
thoạt đầu khiến anh thấy thú nhưng cuối cùng lại làm cho anh chán không
chịu được, đến nỗi tránh được sự săn sóc của bà công tước A. là một trong
những niềm sung sướng khi đi khỏi Naples. Năm 1821, anh thi tốt nghiệp
đạt kết quả, viên giáo đạo của anh được tặng thưởng một huân chương và
một món quà, còn anh thì được đi Parme để xem cái thành phố mà anh ao
ước đến. Anh đã là Đức ông và anh đi một cỗ xe bốn ngựa, đến trạm cuối,
