Lò sưởi và ống khói không được thông thường xuyên thường
đọng nhiều muội. Khi đốt lửa lớn và có không khí lưu thông, muội đó cháy
lên, phát nhiệt, gây nên lửa ngọn và khói gần như cháy nhà.
Đêm lễ thánh Barthélemy năm 1572, với sự khuyến khích của
triều đình, những người công giáo Pháp đã tàn sát những nguời theo đạo
Cải cách trong đó có nhiều nhân tài.
Người dịch văn phải dịch sát mặc dù thấy tác giả có sơ ý: Nếu
xin bà công nương ở rốn bốn phút thì bốn phút ấy sẽ ở "ngoài" chứ làm sao
ở “trong" tám phút đó? Và bà sẽ bị chậm 12 phút.
Tiếng Anh trong nguyên tác: Gentleman
Trong đạo Gia tô có nhiều dòng tu và thường ở một thành phố
lớn châu Âu, có nhiều tu viện thuộc nhiều dòng tu khác nhau, Dòng
Chatreuse là một dòng tu khổ hạnh và biệt cư do Thánh Bruno lập ra và
dựng nên tu viện đầu tiên ở thị trấn Chartreues. Về sau các tu viện dòng này
đều được gọi là Chatreuse. Nhan đề La Chartreue de Parme muốn dịch thật
chính xác thì phải là Tu viện dòng Chatreuse ở Parme.
Cimarosa Domenico, nhạc sĩ Ý (1749-1801), thuộc số Stendhal
say mê, tác giả vở Opéra: "Hôn nhân bị mất" (il matrimonio segreto) trong
đó có bài hát nói trên.
Nguyên văn: "Tu l’as voulu, George Dandin", nếu dịch từng chữ
thì: "Mày đã muốn thế mà George Dandin!". Câu này ở miệng nhân vật
George Dandin trong một vở kịch cùng tên của Molière, Dandin cố lấy cho
được một người vợ anh ưa thích, về sau thất vọng tự an ủi bằng câu ấy "Nữ
công tước muốn lưu ý bá tước là lấy nàng. Mosca phải bỏ chức thủ tướng
để theo nàng, thu hoạch sẽ sụt nhiều và không được trọng vọng nữa (xem
hai câu trên). Nhưng đã tự nguyện thì chớ ân hận."
