TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 202

bà “ ( Chà và là Java – Nam Dương ; Malabar : gốc Ấn Ðộ ) . Các hãng
xuất nhập cảng là của người Tàu, hoặc Pháp, An nam chỉ đành phận bé
nhỏ, nghèo hèn, với những tiệm cúp tóc đơn sơ, tiệm thợ may ( hai ngành
này phát triển nhất ) thuốc Nam, thuốc Bắc, hoặc tạp hóa nho nhỏ . Thỉnh
thoảng xen vào một vài tiệm người Bắc, chuyên môn bán đồ đồng ( mâm,
lư, đèn ) và một ít lụa Hà Ðông .
Trừ một vài đại lộ đã trải nhựa goudron để cho xe hơi chạy, nhất là xe các
quan, còn thì hầu hết các đường phố đều lồi lõm, chổ u, chổ đột, sạn đá gồ
ghề, mỗi lần mưa to là nước chảy như đường mương, khe suối .
Cứ chiều chiều, tan giờ học, Tuấn thường ưa đi dạo xem các dãy phố, các
tiệm buôn, các nhà cửa vườn tược, chùa miếu ở khắp hang cùng ngỏ hẻm .
Tính tò mò, chỗ nào cũng muốn đến, việc gì cũng muốn thấy, chuyện gì
cũng muốn nghe, cậu học trò 15 tuổi mặc áo dài đen vá nơi cùi chỏ, mang
đôi guốc cùn ba xu, đi lang thang khắp phố, khắp phường .
Gặp các ông giáo, nhất là ông giáo sư Vật Lý học và Hóa Học, cậu vội
vàng chạy trốn . Ông này người Huế, mặt nhiều mụn, cái miệng hay dô ra,
cặp mắt sáng quắc, thường đi xe máy . Tốt nghiệp Trường Cao Ðẳng Hà
nội, ông rất giỏi về Lý-Hóa, nhưng cũng rất nghiêm khắc với học trò . Ðã
ba lần rồi, buổi chiều gặp Tuấn đi chơi ngoài phố, là sáng hôm sau giờ Vật-
lý hay Hóa, ông gọi Tuấn lên trả bài . Luôn luôn ông cho Tuấn ăn hột vịt .
Một buổi chiều chủ nhất, ông trông thấy Tuấn nằm chơi một mình trên bãi
biển Gành Ráng, sáng thứ hai ông kêu Tuấn lên trả bài . Trò Tuấn ở nhà
học thuộc bài vanh vách, nhưng không biết tại sao khi vào lớp, đứng trước
mặt giáo sư trò quên tất cả . Ông giáo thưởng cho trò một con zéro bự rồi
trừng mắt nói với cả lớp :
-Ce cancre ne sait jamais ses leçons, parce qu’il s’ amuse tout le temps avec
les cancres ( Thằng học trò lười biếng ấy không bao giờ thuộc bài bởi vì nó
chơi cả ngày với mấy con cua biển ) .
Do lối “ chơi chữ “ của ông Giáo sư, vì chữ cancre có hai nghĩa, mà bạn bè
trong lớp gọi đùa Tuấn là “ con cua biển “ ( hay là thằng lười biếng, theo
nghĩa thứ hai ) .
Một buổi tối, Tuấn nằm trên bãi cát, nghe tiếng sóng hòa nhịp với tiếng reo