TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 294

xéo trên đất nước An nam , bốc lột dân An nam , khinh khi nòi giống An
nam .
Tuy vậy , tâm hồn các bạn trẻ này hãy còn chất phác , ngây thơ chưa hiểu
biết gì nhiều về chính trị trong nước cũng như chưa có ý thức rõ rệt về vai
trò của thanh niên đối với chế độ thuộc địa . Ðại khái là thù Tây , ghét Tây
! Nhưng vẫn thích học và thích nói tiếng Tây , viết chữ Tây . Ghét chế độ
quân chủ , nhưng lại vẫn tôn sùng các ông Vua ghét Tây và đã chống lại
Tây . Những vị Hoàng đế như Hàm Nghi , Thành Thái , Duy Tân đều được
bọn học trò và toàn thể thanh niên chiêm ngưỡng . Những chuyện gì dính
líu đến các vì Vua ấy đều được kể cho nhau nghe , và ai nấy đều tin , nhất
là những chuyện hoang đường để chứng minh rằng các vua ấy là minh quân
, quả có cái mạng “Ðế vương của Trời ban cho để cứu nước An nam “.
Một ông tú tài Nho học kể cho Tuấn nghe rằng vua Tự Ðức đi tiêu , ể ra
cục c. .. vuông , chứ không phải cục tròn như người phàm tục . Tuấn tin
ngay và vội vàng đi kể lại cho nhiều người nghe . Học trò đứa nào cũng tin
. Nhiều thầy Trợ giáo cũng tin . Dân chúng thành phố thì ai cũng tin cả .
Tất cả đều tin . Chẳng ai cần biết rằng lính vua Tự Ðức đánh Tây ở cửa
Hàng , ở Hà Nội , ở Lục Tỉnh trận nào trận nấy đều thua liểng xiểng , rốt
cuộc để Tây lấy mất cả nước An nam . Nhưng điều đó không quan hệ. Chỉ
một việc đánh Tây , cũng đã là một hành động minh quân rồi , có mạng Ðế
vương , đáng “ vì thiên tử “.
Tuấn khoái đem câu chuyện cục c…vuông của vua Tự Ðức đi nói cùng cả
cho mọi người nghe . Ai cũng cười xòa lên cho đến anh “ cu li “ xe kéo và
chú thợ nề cũng biết và trầm trồ kính phục vua Tự Ðức .
Một hôm , ở trường , trong giờ ra chơi , ông giáo sư Pháp văn , tên là
Arago, tính ưa khôi hài và thích chọc trò Tuấn , vừa cười vừa hỏi Tuấn :
-Có phải ông Vua An nam ể cục c..vuông không Tuấn ?
Tuấn hết sức ngạc nhiên , không dè các ông giáo sư Pháp cũng nghe
chuyện đó , và Tuấn tự thấy hơi lố bịch đối với người Pháp , nên Tuấn trả
lời :
- Ai bảo với ông thế ? Những ông vua nước Pháp hồi trước như Louis XIV
, có ể cục c.. vuông không ?