TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 405

thanh niên làm cách mạng tập sự, và không trao cho lớp này những công
tác bí mật quan trọng.
Học sinh của Ðảng chỉ biết nhau bằng bí danh, và tổ chức chưa được chặt
chẻ, chưa có hệ thống, và thật sự chỉ mới bắt đầu họat động hăng hái thì
Ðảng đã bị tan vỡ do cuộc khởi nghĩa đột ngột ở Yên Bái. Hồ Văn Mịch là
linh hồn của tổ chức học sinh cách mạng của VNQDÐ và được nhóm trẻ
của Tuấn coi như người anh cả. Mịch bị bắt, và nhờ bị bịnh ho lao nên
được nằm nhà thương Phủ Doãn. Và không bị tra tấn nhiều. Vả lại anh có
rất nhiều can đảm, không hề tiết lộ một bí mật nào của đảng. Ðó là một
điều may mắn cho nhóm học sinh cách mạng không có một người nào bị
tình nghi, và mật thám không biết một tí gì về tổ chức học sinh của Ðảng.
Tuấn và hai người bạn thân tín nhất rủ nhau đi Yên Bái ngày 15 tháng 6,
hai ngày trước hôm Nguyễn Thái Học và 12 liệt sĩ Quốc Dân Đảng lên
đoạn đầu đài. Ðể tránh mọi sự nghi ngờ, ba chàng thanh niên đi bằng xe đò,
chứ không đi xe lửa.
Ðến Yên Bái đã gần khuya, Tuấn và hai người bạn lặng lẽ đi đến nhà một
cô bạn gái, con một công chức làm tham tá ở Phủ Thống sứ Bắc Kỳ, ở gần
chợ. Ðến đây, công việc đầu tiên của tụi trò Tuấn là nghe ngóng dư luận …
Mặc dầu nhà cầm quyền dấu kín, dân chúng tại tỉnh lỵ Yên Bái cũng đã thì
thầm với nhau rằng “ những người Quốc Dân Đảng sẽ bị hành hình lúc 6
giờ sáng hôm sau. Nhưng số người tử tội thì không ai biết rõ. Kẻ bảo là 12
người, kẻ bảo 15 người. Có kẻ làm ra vẻ thông thạo quả quyết chỉ có 9
người tòng phạm thôi, còn hai người “ chủ mưu “, là Nguyễn Thái Học và
Ký Con thì đã bị chém trong nhà Hỏa Lò ở Hà Nội ngay sau phiên toà.
Toàn là những lời đồn đại trái ngược, những tin tức nhiều khi mâu thuẫn
mà ai loan truyền ra cũng đảm bảo tin của mình là chính thức và đúng hơn
cả.
Ðêm nay Tuấn và hai đứa bạn không ngủ được và không lúc nào thấy buồn
ngủ. Ba cậu học sinh nằm trên bộ ván, trùm trong một chiếc khăn bông. Họ
nói thầm thì với nhau những điều thầm thì với nhau những điều ước đoán
theo những câu chuyện nghe lõm và những lời đồn đãi ngoài phố.
Yên Bái đêm ấy có cảnh tượng như một thành phố chết. Những ngọn đèn