TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 447

Nhưng ông còn lại dùng giọng cười trào phúng đó để đả kích cái phong hóa
cũ kỹ của xã hội Việt Nam. Do đó ông đặt ra hai nhân vật lố bịch mà ông
gọi tên là “ Lý Toét “ và "Xã Xệ “để tượng trưng cho tất cả những gì hủ
lậu, “quê muà“ ngơ ngẩn, của người An nam trước cái văn minh tân tiến
của Pháp.
Ngay từ những số đầu, tờ báo Phong Hoá đã bán chạy như tôm tươi, chính
là nhờ những tranh vẽ Lý Toét đầy cả mấy trang báo, và những mục khôi
hài chê cười nhân vật điển hình ấy. Lý Toét là nguyên nhân chính của tờ
Phong Hoá.
Tuấn là một độc giả siêng năng của tờ báo ấy. Dù trong túi không còn tiền,
Tuấn cũng mượn người này người nọ để mua cho được tờ báo phát hành
mỗi tuần một lần. Nhưng Tuấn nhận xét khách quan thấy phản ứng của độc
giả báo Phong Hoá chia làm hai loại. Các giới trí thức bảo thủ và cách
mạng cực đoan đều không tán thành cái chủ trương người Việt Nam công
khai kích bác và mỉa mai chế nhạo người Việt Nam trong lúc người Pháp
đã khinh rẽ người An nam mình nhiều quá rồi. Họ gọi người An-nam bằng
một danh từ xuyên tạc đểu giả “nhaque” (nhấc cờ), do chữ nhà quê không
bỏ dấu. Nhà văn và nhà báo có trách nhiệm giáo hoá dân chúng, đưa dân
chúng lên con đường văn minh, tiến bộ, chứ không có quyền châm biếm,
chê cười những phong tục cổ truyền của dân tộc. Người ta kết án cái chủ
trương của báo Phong Hoá ở điểm đó.
Nhưng phản ứng thứ hai, của thanh niên và các giới bình dân thì có tính
cách tiêu cực, dễ dãi hơn. Họ chỉ biết vỗ tay cười, cười vô ý thức, như khi
họ xem một chú hề làm trò cười trước khán giả.
Báo Phong Hoá trong mấy tháng đầu đều đã gây ra hai luồng dư luận như
thế trong dân chúng. Nhưng nói tổng quát về kỹ thuật làm báo, thì Nguyễn
Tường Tam và bộ biên tập của ông đã gặt được kết quả rất khả quan.
Tờ Phong Hóa lúc đầu in lem luốc, sơ sài trên 4 trang, sau đó một năm đã
sáng sủa hơn nhiều và tăng lên số trang.
Nguyễn Tường Tam với bút hiệu Nhất Linh, hồi đó chưa thành lập nhóm
Tự Lực Văn Ðoàn, và thật sự báo Phong Hoá chưa có tham vọng đó. Mục
đích của Phong Hoá chỉ là