TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 449

lên ngôi hoàng đế. Nhưng viện lẽ Bảo Đại còn nhỏ tuổi nên chính phủ Nam
triều được Pháp ủy nhiệm cho một “ Hội Ðồng Phụ Chánh “ (conseil de
régence) dưới quyền của Nguyễn Hữu Bài, Phụ chánh đại thần, và Tôn
Thất Hân, chủ tịch Tôn Nhân Phủ.
Bảo Ðại được chánh phủ thuộc địa cho đi du học bên Pháp từ hồi 8 tuổi,
năm 1925 về để tang cho vua cha, rồi lại được trở qua Pháp tiếp tục việc
học.
Năm 1932, vua Bảo Ðại, 19 tuổi, vừa thi đỗ tú tài liền được người Pháp cho
về Huế để cầm quyền cai trị. Về phương diện lịch sử thì như thế. Tuy nhiên
những kẻ theo dõi sát tình hình biến chuyển trong nước, thì nhận thấy sự
hồi hương của vị vua hào phóng ấy có một tác dụng chính trị khôn khéo và
sâu rộng hơn.
Tuấn còn nhớ rõ năm 1921, Tuấn còn học lớp Ba trường “ Ecole de Plein-
Exercice de Quang Ngai “, một buổi chiều toàn thể học trò phải đứng sắp
hàng hai bên đường từ Cửa Tây đến cổng Toà Sứ, để phất cờ (cờ Pháp) cho
Hoàng Thái Tử Vĩnh Thụy, một cậu bé 8 tuổi. Vào khỏang 4 giờ, một đoàn
xe citroen 5 chiếc, đen bóng, từ Huế vào (chắc có ghé Tourane) định nghỉ
đêm ở Toà Sứ Quảng Ngãi để sáng hôm sau tiếp tục cuộc hành trình vào
Saigon, đáp tàu thủy qua Pháp du học.
Tuấn thấy rõ cậu bé Hoàng Tử ngồi trong chiếc xe thứ hai, và theo lệnh
thầy giáo, học trò phải phất cờ khi đoàn xe qua.
Chiều tối, sau buổi học, Tuấn lúc đó 10 tuổi, còn đứng lảng vảng trước
cổng Toà Sứ, dòm thấy cậu bé Hoàng tử mặc áo gấm thêu, đứng trên bao
lơn, rỡn cười với một vị triều thần. Ngoài y phục hào nhoáng của con Vua,
cậu bé Hoàng tử không có gì đặc biệt hơn các cậu học trò thường. Tuấn hỏi
thầy Trợ giáo được thầy cho biết “ Hoàng tử “ mới học đến chương trình
lớp Ba. Tuấn tự an ủi con Vua không giỏi gì hơn mình.
Năm 1932, Tuấn đã thi đỗ Tú tài ở Hà Nội, xem báo Pháp thấy hình của
Bảo Ðại đăng nơi trang nhất, khuôn khổ 24x18. Lần này Bảo Ðại vừa thi
đổ tú tài ở Paris, hồi hương về Huế để cai trị dân. Tuấn biết rằng tuy Bảo
Ðại mang danh hiệu “Ðại Nam Hoàng Ðế “, và các báo Pháp - Việt ở Hà
Nội đăng bài đề cao nhà vua trẻ ấy (19 tuổi).