TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 459

sự tin chắc rằng cái tin kia là thật.
Ðối với thanh niên sinh viên như Tuấn trong trí óc nẩy ra ý nghĩ thực thà
rằng Nguyễn Ái Quốc đã thuộc về thế hệ tiền bối như các cụ Phan Chu
Trinh, Phan Bội Châu thì sự chết về tuổi già là lẽ thường. Huống chi cụ
Nguyễn Ái Quốc lại bị bịnh lao phổi, cụ chết vì bịnh đó cũng là lẽ tất
nhiên.
Nói đúng ra, thời bấy giờ ở An nam ít có ai biết rằng Nguyễn Ái Quốc là
cộng sản. Cái tên “Ái Quốc “ của cụ để cho các lớp người thanh niên yêu
nước tưởng rằng cụ là một nhà cách mạng quốc gia lão thành, ở hải ngoại
lâu năm như các cụ Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh vậy thôi.
Cái tin Nguyễn Ái Quốc chết vì bịnh lao phổi ở Hồng Kông đã làm xôn xao
các giới cách mạng một thời gian rồi cũng chìm trong quên lãng. Dần dần
không ai nói đến Nguyễn Ái Quốc nữa.
Mãi đến tháng 8 năm 1945, nghĩa là 12 năm sau, cũng như tất cả những
người Việt Nam trong nước và hải ngoại, Tuấn nghe thấy lần đầu tiên cái
tên Hồ Chí Minh và dư luận trong giới cách mạng quả quyết rằng “ Hồ Chí
Minh “ chính là Nguyễn Ái Quốc. Tuấn hoàn toàn ngạc nhiên !
Vài năm sau đó, Tuấn được đọc ba bốn quyển sách ngoại quốc :
· Le VietMinh của Bernard Fall (Paris)
· Cinq hommes et la France của Jean Lacouture (Paris)
· From colonialism to communism (New York) của Hoàng Văn Chí.
· Le Mystérieux Hồ Chí Minh (Paris) của Hồ Văn Tạo.
mới biết rõ sự thật.
Sau khi Tưởng Giới Thạch tuyệt giao với Nga, năm 1927, Nguyễn Ái
Quốc, nhân viên sứ quán Nga, theo lãnh sự Nga là Borodine phải từ giã
Trung quốc trở về Moscou, để Hồ Tùng Mậu (tức là cố Mậu, T.S 40 “ xến
xáng “, bị giam ở trại an trí Trà Khê (Phú Yên) từ năm 1940 đến năm 1945)
ở lại thay thế làm Tổng Bí Thư Ðông Dương Cộng Sản Đảng.
Cuối năm 1929, Nguyễn Ái Quốc được lịnh trở lại (từ Nga) Hồng Kông
tiếp tục hoạt động, nhưng bị người Anh bắt bỏ tù ngày 6 tháng 6 năm 1931.
Bắt rồi được tha, Nguyễn Ái Quốc lẻn đi Singapore, nơi đây ông lại bị
người Anh bắt lần thứ hai, đưa về Hồng kông, vào bịnh viện vì bịnh lao