TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 461

Ái Quốc vẫn còn dấu bí mật lai lịch và tên tuổi thật của ông. Mãi đến năm
1958, vài tờ báo của chính phủ Hà Nôị mới được phép chính thức đăng rõ
ràng Hồ Chí Minh là Nguyễn Ái Quốc.
Tạp chí tranh ảnh “ Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa “ do Thông tấn xã Việt
cộng phát hành, số tháng 8 năm 1960, đăng ảnh Nguyễn Ái Quốc với câu
đề phía dưới “Ðồng chí Nguyễn Ái Quốc (Hồ Chí Minh) lúc 30 tuổi đang
hoạt động ở ngoại quốc. “
Nhưng năm 1933, Tuấn đọc báo Hà Nội và Saigon, cứ yên trí rằng Nguyễn
Ái Quốc đã chết vì bịnh lao phổi ở Hồng Kông. Chính một số đông lãnh tụ
cộng sản ở Hà Nội lúc bấy giờ là Võ Nguyên Giáp, Ðặng Xuân Khu
(Trường Chinh), Trần Huy Liệu, cũng đều tin chắc như vậy.
Các phong trào hội kín chỉ còn hoạt động bí mật và đa số thuộc về thành
phần trí thức, hoặc gọi là trí thức. Ở Saigon, vài đảng hoạt động công khai
theo chế độ công hòa Pháp, vì Nam kỳ là đất Pháp, người Nam kỳ là dân
Pháp. Nhưng không nên lẫn lộn : ở đây người Pháp vẫn đặt ra sự ngăn cách
giữa hai hạng người dân Nam kỳ thuộc Pháp.
Dân Pháp (Sujets francais) không được hưởng đầy đủ quyền lợi tinh thần
và vật chất như “ dân nhập tịch Pháp “ (sujets naturalisés francais). Những
người này cần phải có địa vị và thích nghi xã hội khá cao mới được chính
quyền Pháp chấp nhận ngang hàng với người Pháp như ngững công dân
Pháp, cùng theo dòng dõi của họ, được hưởng những quyền lợi ưu tiên như
họ. Dĩ nhiên trước pháp luật, họ mất hẳn quốc tịch “ An nam “. Họ không
còn là người An nam nữa.
Trái lại, “ dân Pháp “ (sujets francais), là tất cả những người dân Nam kỳ,
sinh trưởng trên đất Nam kỳ, được hưởng đôi chút luật lệ tự do của Pháp -
(citoyen francais) – trên nhiều phương diện, Nhưng họ không được hưởng
những quyền lợi ưu tiên đặc biệt của người nhập tịch Pháp.
Ở Trung kỳ và Bắc kỳ, chỉ có một số rất ít, có thể nói là rất hiếm, người An
nam nhập tịch Pháp. Những người này cũng được hưởng quy chế công dân
Pháp (statut de citoyenneté francaise), như những người có quốc tịch Pháp
ở Nam kỳ.
Ngoài ra, tất cả người dân Trung kỳ và Bắc kỳ đều là “ thần dân của Hoàng