TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 479

“ Làng Văn “ Hà Nội – danh từ thông dụng của thời đại, bao gồm các tao
nhân mặc khách quê quán ở các tỉnh Bắc kỳ như Tản Ðà, Khái Hưng, Lan
Khai, Thế Lữ, Lê văn Trương, Nguyễn Công Hoan, Tú Mỡ, Trương Tửu,
Phạm Huy Thông, Vũ Hoàng Chương, Nguyễn Nhược Pháp, v.v… và quê
quán ở Trung kỳ như Nguyễn Tuân, Lưu Trọng Lư, Nguyễn Tường Tam,
Xuân Diệu, Phan Khôi v.v…
Chỉ có Hàn mặc Tử và Chế Lan Viên là ở hẳn Qui Nhơn (Trung kỳ), không
có mặt ở Hà Nội trong thời kỳ bộc phát văn nghệ lãng mạn ấy.
Phan Khôi sau khi vào Saigon thử thời vận một thời gian, thấy không được
như ý sở nguyện, trở về Huế làm báo “ Sông Hương “ cũng “chẳng nước
non“ gì, rốt cuộc cũng lê thân già ra đất Bắc.
Ở đây xem chừng như thích hợp với tinh thần văn nghệ hơn. Tao nhân mặc
khách hình như lưu luyến hơn với khí thiêng của sông Nhị núi Nùng.
Nhân nói về vị trí của “ núi Nùng “, Tuấn đã thắc mắc từ lâu, vì không thấy
địa danh ấy trong các sách địa dư Việt Nam. Vài bạn làng văn ở Bắc hà đã
chỉ cho Tuấn một gò đất cao quá 5 thước ở phía sau chuồng chim trong
vườn Bách Thảo, Hà Nôị. Thì ra các cụ thi sĩ nhà Nho ở Thăng Long xưa
đã gọi ụ đất ấy là núi Nùng để có một đối tượng thơ mộng với sông Nhị,
như núi Ngự sông Hương ở Huế đô vậy.
Tuấn nhận thấy Hà Nôị có nhiều điều kiện rất thuận lợi cho sự phát triển
văn nghệ, loại văn nghệ thuần túy của trí óc, biểu diễn thanh cao của tư
tưởng. Thời bấy giờ văn thơ là tiêu biểu cho cái gì cao qúi, trong trắng nhất
của tinh thần dân tộc.
Năm 1935 chưa có loại văn nghệ vụ lợi và văn nghệ xôi thịt, văn nghệ con
buôn.
Tuấn đã phân tách văn thơ ở Hà Nội Tiền chiến và nhận thức phong trào
tiến hoá của nó từ 1933-34. Cái mà người ta gọi là “ thơ mới “ chỉ là hậu
quả không thể tránh được sự xâm nhập của văn thơ Pháp trong giới văn
nghệ sĩ thanh niên.
Một nhóm người trẻ, xuất thân từ các trường Pháp – An nam (écoles
Franco-Annamites), đã hấp thụ khá nhiều tinh tuý của văn nghệ Pháp, nhất
là từ thế kỷ XVII mặc nhiên đã được đào tạo một quan niệm mới về suy