TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 555

Devry, 20 rue de la Trémoille. Paris.)
Dĩ nhiên, Tuấn chỉ nói đến trạng thái tôn giáo mà thôi, không tiết lộ khuynh
hướng chính trị . Trong quyển ấy, trang 126,127,128, Gabriel Gordon có
kết luận về bài của Tuấn :
(dịch) :
“ Hàng ngàn vạn tín đồ Cao Ðài đâu phải toàn là những kẻ mê tín dị đoan,
một số rất đông những người theo đạo mới ở Nam kỳ, ở Pháp, là những nhà
trí thức uyên bác, những giáo sư, luật sư, văn sĩ, ký giả, dân biểu quốc hội .
Không phải là không có lý do chính đáng mà đạo Cao Ðài đã khiến cho cả
thế giớ đã bàn tán xôn xao về đạo ấy, mà nhiều tạp chí nổi danh ở Paris,
London, Lisbone, Varsovie, cả ở Roma và Buenes-Ayres, hai kinh đô của
Thiên Chúa giáo ở Âu châu và Nam Mỹ, đã khởi sự nghiên cứu về tín điều
và giáo lý Cao Ðài .
“ Tiên giả thiên điều tra này đã được đặc ân lục lọi trong văn khố của Toà
Thánh Tây Ninh, và đã được đọc những bức thư những tài liệu quý báu,
những đơn xin quy y gửi đến đức Hộ Pháp do những nhân vật ngoại quốc ở
nhiều thủ đô Âu châu và Mỹ châu . Cho đến cả nước Nhật Bổn, là một xứ
rất hãnh diện về Võ sĩ đạo, cũng đã gửi đến Toà Thánh Tây Ninh một phái
đoàn học giả để nghiên cứu và tìm hiểu xem Cao Ðài là đạo giáo mới lạ
như thế nào mà đã làm xôn xao dư luận quốc tế …”
Tuấn về Hà Nội, vội vàng tìm đến ông Lục sự Abadie tại văn phòng của
ông ở toà án, để biết Toà đã xử tội viết báo của Tuấn như thế nào .
Trông thấy Tuấn, ông Abadie vui cười, khẽ bảo :
- Toà xử vắng mặt anh : 6 tháng tù và 3000 quan tiền phạt . Bây giờ anh ký
giấy chống án qua toà Phá án Paris .
Tuấn không hiểu gì cả, hỏi ông Lục sự :
- Tại sao vậy ? Tôi có quyền chống án sang Paris sao ?
- Ðây là một phương pháp để kéo dài vụ này, chứ sớm muộn gì rồi anh
cũng sẽ bị án . Nhưng tòa Phá án Paris sẽ bác bản án của toà Hà Nội vì
khuyết điểm hình thức ( vice de forme) . Còn lâu lắm toà Phá án Paris mới
gửi trả hồ sơ về đây . Từ nay tới đó, anh còn rộng thời giờ bay nhảy …
Nói xong ông Abadie đưa ra sổ sách và giấy tờ gì đó, bảo Tuấn ký tên . Tin