TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 59

giỏi hơn Thanh , thi đỗ sớm hơn Thanh hai năm , và được nhà nước bảo hộ
cấp học bổng cho đi học trường Quốc Học ở Huế , vẫn cứ bị làng xã gọi là
"trò Chuột" , cái tên ấy không vinh dự tí nào.
Chính ông Hương Cả cũng khinh miệt thằng Chuột là con nít và coi rẻ chú
thợ mộc là dân nghèo. Tức giận vì sự cách biệt khinh khi ấy , nhưng hãnh
diện vì con mình được đi học ở Huế , sẽ đỗ đạt cao hơn và sẽ làm chức tước
lớn hơn , nên cha "trò Chuột" không thèm đến dự tiệc cưới, nhưng chú thợ
mộc Ba cũng đến mừng xã giao ông Hương Cả và " thầy Ký ". Chú mặc bộ
quần áo vải ta , thứ vải thô sơ rẽ tiền nhất do người trong xóm dệt bán , mà
chú thường mặc thường ngày , một chiếc khăn vắt vai , chú đi lửng thửng
đến nhà ông Hương Cả. Trong câu chuyện bãi buôi, ông Hương Cả mời
chú Ba thợ mộc ăn trầu , rồi hỏi :
- Thằng Chuột bây giờ học lên lớp mấy , chú Ba ?
- Dạ , thưa ông Cả , nó mới học lớp đệ nhị niên.
- Mấy năm nữa mới thi lận ?
- Dạ thưa , nó nói còn hai năm , đệ tam niên , đệ tứ niên , rồi thi đít-lôm.
- Tôi cũng muốn cho thằng Ký ra Huế học đít-lôm , nhưng cụ Sứ thương nó
, biểu nó đi làm việc ở toà , nên nó vâng lệnh cụ Sứ... Thiệt cụ Sứ thương
thằng Ký lắm... Cụ khen nó giỏi chữ Tây.
- Dạ , thưa ông Hương Cả , bửa trước tôi cũng tính đến mừng thầy Ký ,
nhưng tôi nghe nói cụ Sứ tới , tôi sợ cụ Sứ , nên tôi không dám đến.
- Cụ Sứ thương thằng Ký , cụ mới tới dự tiệc cưới của nó , chớ đời nào cụ
tới nhà An Nam. Có bà lớn Sứ nữa. Cụ lớn ông và cụ lớn bà đều có bắt tay
"bỏ sua" (bonjour) tôi.
- Dạ , tôi có nghe nói .
-Sao chú không cho thằng Chuột đi làm việc như thằng Ký của tôi , có phải
danh giá không ! Nhà chú nghèo mà cho nó đi học Quốc Học ở Huế làm
chi vậy ? Chữ tây khó lắm , thằng Chuột nó còn nhỏ nó học sao nổi ?
- Dạ thưa ông Cả , cũng vì con tôi còn nhỏ tuổi , nên ra làm việc sao được.
Với lại, nó có học bổng của Nhà Nước , chớ tôi làm gì có tiền cho nó đi
Huế... Ôi , thưa ông, tôi để thây kệ nó , nó muốn học gì thì nó học. Phận tôi
nghèo hèn dốt nát , tôi đâu dám nghĩ chuyện cao xa...