TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 601

Ðó là vào giữa tháng 5 năm 1940…
Tin tức bên Pháp vẫn qua đều đều và dồn dập mỗi ngày nhiều biến cố mới,
hầu hết là bi đát và trái ngược nhau, chứng tỏ một tình trạng chính trị vô
cùng hỗn loạn. Nội các Paul Reynaud cố tiếp tục chiến tranh mặc dầu ngày
10-6-1940, Paris đã bị quân đội của Hitler chiếm đóng mà không tốn một
viên đạn.
Paris đã được tuyên bố là thành phố bỏ ngỏ. Quân đội Pháp đã tản cư vội
vã và lộn xộn. Trong cuộc “ chạy giặc “ vĩ đại của những đợt sóng dân
chúng hoàn toàn rối loạn từ các tỉnh miền Bắc ào ạt tiến xuống các vùng
quê miền Tây và miền Nam, làm nghẻn tất cả các con đường.
Tổng thống Lebrun, và nội các Paul Reynaud cũng hấp tấp tản cư về
Orléans rồi chạy xuống Bordeaux, hải cảng cuối cùng của miền Tây Nam,
trên bờ Ðại tây dương. Nơi đây chính phủ Thượng và Hạ viện Pháp chia
làm hai phe : một theo Paul Reynaud quyết tản cư qua thuộc địa Algérie ở
Bắc Phi châu và tiếp tục chiến đấu, một phe theo Thống chế Pétain và Ðại
tướng Weygand xin đầu hàng và đơn phương đình chiến với Ðức, nghĩa là
phản bội lại Ðồng minh Anh quốc. Vì áp lực quân sự quá mạnh, lực lượng
quân đội Pháp hoàn toàn bị tan rã, nên phe đầu hàng thắng thế. Thống chế
Pétain, vị anh hùng thắng ở Verdun hồi Ðệ Nhất Thế chiến đứng ra lập một
chính phủ đầu hàng ở Vichy. Pierre Laval làm thủ tướng chủ trương triệt để
hợp tác với Ðức và nhận mệnh lệnh của Hitler.
Ðại tá De Gaulle vừa mới được Paul Reynaud làm cho Thứ trưởng Bộ
Chiến tranh hồi tháng 5-1940, và được thăng cấp bực Thiếu tướng, từ
Bordeaux đã trốn bay qua Luân đôn để thành lập một chính phủ lưu vong.
Ngày 18 tháng 6 ông kêu gọi người Pháp tiếp tục chiến đấu với sự bảo trợ
của Churchill và chính phủ Anh hoàng của George V.
Nhóm De Gaulle lúc bấy giờ mới có độ năm bảy người thôi.
Đông dương vẫn còn nguyên vẹn là Ðông Pháp, thuộc địa của Pháp. Lời
kêu gọi của De Gaulle đọc trong đài B.B.C ở Luân Ðôn vẫn được loan
truyền ở Saigon, Huế, Hà Nội, cũng như ở Phnom-Penh ( thủ đô Cao Miên
) à Luang Prabang, Vientiane ( Lào ).
Nhưng đồng thời dân chúng An nam cũng được nghe lời hiệu triệu của