phải lo lắng gì, khi giầu có thì đêm lo ngay-ngáy không ngủ được, chỉ sợ
trộm cướp đến nhà. Câu này có ý nói giầu có chưa hẳn đã là sung-sướng.
Ăn cướp cơm chim – Cơm chim tức là cơm nắm chim-chim trong
lòng bàn tay để phần cho trẻ con ăn. Ăn cướp cơm chim là ăn cướp nắm
cơm chim-chim, tức ăn cướp cơm phần cho trẻ con ăn ; ý nói cướp cái ăn
của con cái người ta, nhẫn tâm, chẳng thương gì trẻ nhỏ.
Ăn cháo đái bát – Ăn cháo xong, đái ngay vào cái bát đựng cháo ban
nãy. Người ta ví người chịu ơn người mà vô ơn người, và nói xấu người
(tức là bạc bẽo) với kẻ ăn cháo rồi đái vào bát.
Ăn đây nói đó – Ăn chỗ này nói xấu chỗ khác, ý nói người bụng dạ
không tốt chỗ nào được ăn thì phỉnh-nịnh chỗ nào không được ăn thì nói
xấu.
Ăn mày đòi xôi gấc – Xôi gấc là thứ xôi thổi với ruột quả gấc, người
ta cho là một thức ăn quí. Ăn mày đòi xôi gấc là người đi ăn xin mà đòi
được ăn thức ăn quí, thức ăn ngon. Nghĩa bóng là đòi hỏi, những điều
không thích hợp với địa-vị và hoàn-cảnh mình.
Ăn mắm thì ngắm về sau – Mắm vốn mặn. Ăn mắm thì phải liệu mà
ăn kẻo ăn nhiều quá thì sau sẽ khát nước, nghĩa là phải ngắm về sau. Nghĩa
bóng, câu này muốn nói làm việc gì mình phải nghĩ trước đến ảnh-hưởng
việc đó về sau này, (nếu xét việc có ảnh-hưởng xấu sau này thì đừng làm)
Ăn mặn khát nước – Ăn mặn quá, thì uống nhiều nước mà vẫn chưa
khỏi khát. Nghĩa bóng, nghĩa là mình làm việc gì thì phải chịu ảnh-hưởng
việc ấy ; làm việc hay thì gặp điều hay, làm việc dở thì gặp điều dở. Cái này
khuyên người ta ăn ở nên có nhân-từ. Lại có câu « Đời cha ăn mặn đời con
khát nước » nghĩa là cha mẹ làm việc hay, dở, thì sau này con cái sẽ chịu
ảnh-hưởng những việc hay, dở đó.
Ăn mặn nói ngay còn hơn ăn chay nói dối – Ăn mặn tức là ăn các
thứ thịt cầm, thú, cá thịt, trứng mỡ như ta ăn hàng ngày. Ăn chay là ăn toàn
thứ ăn rau cỏ, tức là lối ăn của các nhà sư chân-tu. Ăn mặn nói ngay là ăn
mặn mà nói điều ngay thật. Ăn mặn nói ngay còn hơn là người tu-hành ăn
