X
Xanh không thủng cá đi đằng nào – Xanh đang rán cá, thì tất nhiên
là xanh phải thủng thì cá mới rơi ra ngoài được. Người ta thường mượn câu
này để nói : nếu không có người ăn tay ăn túi thì tiền quỹ sao lại thiếu hụt
được. Không có người lấy thì sao của lại mất ?
Xẩy chân xẩy tay còn vớ được, xẩy miệng không vớ được – Đang
đi, xẩy chân bước hụt, đang vịn tay vào đâu xẩy tay trượt ra, đều có thể vớ
lấy cái gì để bám víu cho khỏi ngã. Xẩy miệng tức nói lỡ-lời thì không thể
bấu víu vào đâu đề ngăn lời nói khỏi buột ra được. Câu này đại ý khuyên
người ta ăn nói nên thận-trọng, kẻo lỡ lời thì không lấy lại được.
Xấu máu đòi ăn của độc – Xấu máu là máu không được tốt, ý nói
đàn bà con gái ốm yếu có bệnh kinh nguyệt bất điều. Người xấu máu tức là
người có bệnh, mà ăn của độc, thì bệnh sẽ nặng thêm, người càng ốm yếu.
Nghĩa bóng, câu này muốn nói người ở địa-vị thấp mà đòi những danh
vọng cao, người vô tài mà đòi làm những việc lớn, đại ý khuyên người ta
nên tự biết mình không nên đòi hỏi những điều quá đáng.
Xem hội đến chùa – Đi xem hội chùa phải đến tận chùa mà xem thì
mới rõ hội có những gì, vui hay không. Câu này đại ý nói đã đi đâu thì phải
đi đến nơi đến chốn, đã làm việc gì thì phải làm cho đến cùng, chớ nên giữa
đường bỏ giở.
Xui nguyên dục bị – Nguyên là nguyên-đơn, người đứng lên khởi-tố,
nghĩa là đứng lên nộp đơn kiện người khác. Bị tức là bị-cáo nghĩa là người
bị nguyên-đơn kiện là đã động chạm đến quyền lợi nguyên-đơn, là người bị
kiện. Xui nguyên dục bị nghĩa là xui bên nguyên-đơn đi kiện, và dục bên bị-
cáo đi luồn-lọt chạy chọt tìm thầy gỡ tội cho, hoặc kiện lại nguyên-đơn.
Người xui dục người ta kiện cáo nhau như vậy là « thầy cò » là người
chuyên việc khuấy cho đục nước để kiếm ăn, như câu « đục nước béo cò ».
