cùng; 75%, nếu người lao động đã làm việc 35 năm. Đối với phụ nữ, tuổi
nghỉ hưu là 57, nếu không có con; 55 nếu có nuôi một con, 53, nếu nuôi hai
con, 52 nếu nuôi ba con hay nhiều hơn. Thợ mỏ, hoa tiêu, những người làm
nghề nguy hiểm có thể xin nghỉ hưu ở tuổi 55. Bất luận làm nghề gì, người
ta đều có thể kéo dài hoạt động chừng nào còn có khả năng, nhưng chỉ
được hưởng một nửa lương hưu (cộng với tiền lương tại chức). Vì nhân
công chuyên nghiệp thiếu, Nhà nước khuyến khích một số người lao động
kéo dài tuổi nghỉ hưu. Trong số các nhà trí thức, các cán bộ, nhiều người
chỉ lành nghề ở tuổi 50 vì họ tiếp tục học tập ở độ tuổi chín chắn: sau đó,
họ có thể rất có ích. Cơ may của lớp người già này, là ở chỗ xã hội cần tới
họ.
Tình hình có khác đối với người lao động tay chân không lành nghề:
năng lực thể chất của họ giảm sút sau 50 tuổi, và nếu nghỉ hưu muộn, cơ số
tiền lương sẽ bị giảm sút. Vì công việc không làm họ say mê và khiến họ
mệt mỏi, nên họ muốn nghỉ ngơi. Nhất là phụ nữ: ở tuổi 55, họ sung sướng
được ở nhà, giúp đỡ con cái, chăm sóc các cháu. Trong số những người làm
nghề tự do, nhiều người, sau khi nghỉ hưu, làm những công việc họ ưa thích
và có thể có nhiều ý nghĩa: họ vào cơ quan Nhà nước, đề xuất các kế hoạch,
phát biểu các ý kiến.
Lương hưu được nâng thêm 8% theo đạo luật 1964 sửa đổi luật 1956
vốn đã sửa đổi luật 1948: việc nâng mức lương này vẫn bất cập vì đời sống
đắt đỏ. Trước đây năm năm
, có những cuộc tranh luận về đời sống
người già: người già phàn nàn không được người ta thừa nhận một quyền
lợi nào, trong lúc từng có quyền lợi trong những năm công tác. Phản ứng
của họ đối với chế độ hưu trí cũng gần giống như ở Pháp: tình trạng nghỉ
việc đè nặng lên họ; họ cảm thấy vô ích; họ quanh quẩn ở những nơi làm
việc ngày trước và nhìn những người khác làm việc. Thông thường, và nhất
là nếu có những khó khăn riêng tư, họ nhuốm bệnh và chết. Hoặc họ tự sát:
số lượng những vụ tự sát tăng theo tuổi tác.
Trong bệnh viện, 70% người già nằm viện không có người chăm sóc.
Khi khỏi bệnh, gia đình không tới đón về. Tuy Tiệp Khắc có số lượng
