Bất chấp việc lĩnh vực AI đã thực sự có những tiến bộ vượt bậc mang tính cách
mạng, ta vẫn cần nhìn nhận đúng đắn vấn đề. Nếu so sánh sự phát triển của robot
với ngành khoa học tên lửa, ta thấy ngành robot học hiện đã vượt qua giai đoạn
của Tsiolkovsky - giai đoạn suy đoán và xây dựng lý thuyết. Ta đã bước sâu vào
giai đoạn của Goddard: thiết lập mô hình thật, tuy còn thô sơ nhưng có thể chứng
minh lý thuyết nền tảng của ta là chính xác. Tuy nhiên ta chưa đi đến giai đoạn
sau – giai đoạn von Braun, với các robot sáng tạo và mạnh mẽ được xuất xưởng
hàng loạt để xây dựng thành phố ở các hành tinh xa xôi.
Đến nay, robot đặc biệt thành công với vai trò là máy móc điều khiển từ xa. Đứng
sau tàu Voyager bay qua Sao Mộc và Sao Thổ, tàu Viking đổ bộ lên bề mặt Sao
Hỏa hay tàu Galileo và Cassini bay quanh các hành tinh khí khổng lồ là cả một
đội ngũ con người điều khiển. Giống với máy bay không người lái, các tàu robot
này chỉ đơn giản chấp hành mệnh lệnh của người điều khiển tại Trung tâm điều
khiển Pasadena. Tất cả các “robot” ta xem trên phim ảnh đều là con rối, sản phẩm
đồ họa máy tính, hoặc máy móc được điều khiển từ xa. (Con robot yêu thích của
tôi trong phim khoa học viễn tưởng là Robby trong Forbidden Planet (Hành tinh
cấm). Tuy trông rất hiện đại nhưng thật ra có người ngồi bên trong nó.)
Nhưng trong các thập niên vừa qua, cứ 18 tháng là sức mạnh máy tính lại tăng
gấp đôi, vậy ta có thể kỳ vọng những gì ở tương lai?
BƯỚC TIẾP THEO: NGƯỜI MÁY THỰC THỤ
Vượt trên robot điều khiển từ xa, mục tiêu tiếp theo của chúng ta là thiết kế người
máy thực thụ, tức robot có khả năng tự quyết định và chỉ cần con người can thiệp
ở mức độ tối thiểu. Người máy thực thụ sẽ thực hiện công việc ngay khi nghe
thấy mệnh lệnh, chẳng hạn: “Nhặt rác lên”. Robot hiện tại chưa có khả năng này.
Chúng ta sẽ cần người máy có thể tự khai thác và cải tạo các hành tinh xa xôi, bởi
sẽ mất hàng tiếng đồng hồ để liên lạc được với chúng qua tín hiệu radio.
Những người máy thực thụ này sẽ có vai trò thiết yếu để xây dựng căn cứ trên
những hành tinh và vệ tinh ở xa. Nên nhớ rằng trong nhiều thập niên tới, số cư
dân trong các khu định cư vũ trụ mới chỉ là vài trăm người. Nhân lực khan hiếm
