- Chú còn phải cấm loài súc sinh đồng ý với những
lí thuyết đó nữa chứ. Nhưng dù sao, ở Pháp, loài súc sinh cũng đã
thắng.
Alfeed đập chân một cái, như muốn đập bẹp đi một cái gì, nói:
- Ý kiến của tôi là: bắt nó ở y nguyên chỗ của nó.
- Và khi nó nổi dậy, thế là đổ tan hoang cả. Chẳng hạn, ở Saint
Domingo
.
- Chà! Ở nước chúng ta, phải để phòng chứ. Ta phải phản đối tất
cả những bài diễn văn đẹp đẽ về vấn để giáo dục. Loài người lớp dưới
không cần được giáo dục.
Gì thì gì, họ cũng vẫn được giáo dục, ta ngăn cấm làm sao được;
có điều là ta phải xem nền giáo dục ấy thế nào. Chế độ của chúng ta
hiện nay tàn nhẫn và dã man. Chúng ta biến con người thành súc vật.
Và họ sẽ đối xử như vậy, nếu họ thắng lợi.
- Chúng nó không bao giờ thắng lợi.
- Được. Chú cứ cho hơi vào nồi, chớ mở nắp an toàn rồi chú ngồi
lên trên, chú sẽ biết tay.
- Phải, rồi ta xem. Tôi không sợ ngồi lên trên, miễn là nồi hơi
vững vàng, máy chạy tốt.
- Thời vua Louis XVI
giai cấp quý tộc đã từng nói thế... Và ở
nước Áo nữa, cả Pierre IX nữa... một ngày kia, khi nồi hơi nổ, các
ngài sẽ được gặp nhau trên không trung... Ngày nay có một sự thật
hiển nhiên là đám quần chúng vùng dậy, những tầng lớp dưới, một
ngày kia, sẽ trở thành tầng lớp trên.
- Đó lại là một trong những lí thuyết của nền cộng hòa đỏ, anh
Augustine ạ. Anh có thể là một nhà hùng biện tuyệt diệu ở câu lạc bộ
đấy. Tôi mong được chết trước khi bọn quần chúng nhớp nhúa lên
cầm quyền.
- Nhớp nhúa hay không, họ sẽ cai trị chú. Giai cấp quý tộc Pháp
