Thế là bốn người chia tay xuống núi . Ai cũng cảm thấy hôm nay có thể
là buổi họp mặt cuối cùng !
Ba hôm sau , Nguyễn Thái Học đến Đáp Cầu , đặt bộ chỉ huy tại nhà
một đồng chí trọng tuổi . Đáp Cầu và Phả Lại là hai căn cứ quân sự quan
trọng của Bắc Ninh , nơi đây Việt Nam Quốc Dân Đảng đã thành lập được
các đội vũ trang cách mạng khá hùng hậu . Nhưng kề ngày khởi nghĩa thì
Phạm Thành Dương cho mật thám đến bắt hết , thành ra giờ này , khi
Nguyễn Thái Học về điều động thì chẳng còn tay súng nào . Ông đành phải
trang bị gấp vũ khí cho các đảng viên dân sự liều mình tử chiến . Nguyễn
Thái Học nhớ lại , ngay từ hội nghị Đức Hiệp hồi tháng 5 năm 1929 , sau
khi đại hội biểu quyết Tổng khởi nghĩa , ông đã phân vân bàn với Xứ Nhu
và Phó Đức Chính về vai trò của Phạm Thành Dương . Ông nói :
- Chỉ nên cho đội Dương phụ trách binh đoàn ở Hà Nội mà thôi . Không
nên cho ông ấy biết hết lực lượng của ta ở các binh đoàn khác . Ngộ nhỡ ….
Xứ Nhu ngắt lời :
- Cái ấy cũng khó , bởi Tổng Bộ đã giao cho Đội Dương nắm trưởng ban
Binh Vụ của đảng thì tất nhiên ông ấy có quyền và có bổn phận phải nắm
vững tình hình lực lượng vũ trang của đảng . Anh không nghe các đồng chí
trung ủy vẫn gọi Dương là Tham Mưu Trưởng đấy ư ? Tham Mưu Trưởng
thì phải nắm mọi kế hoạch quân sự chứ !
Nguyễn Thái Học đăm chiêu ngồi yên .Ông nhớ đến công lao gây dựng
của Trần Văn Môn mà chả hiểu tại sao ông thấy Đội Dương không đáng tin
cậy như Đội Môn . Ông cứ lo có ngày Dương sẽ thay đổi , hoặc vì tâm địa
phản trắc hoặc vì hòan cảnh đưa đẩy . Mà Dương phản bội thì lực lượng
quân sự của Quốc Dân Đảng kể như tan tành hết !
Giờ này thì mọi ưu tư của Nguyễn Thái Học đã thành sự thật . Đội
Dương đã quét gần hết tiềm năng quân sự của đảng , chẳng phải riêng gì thủ
