“Thì ra đầu óc con người không thể ngừng suy nghĩ một giây. Ngớ
ngẩn thật – muốn hay không muốn, ý nghĩ này vẫn cứ đẻ ra ý nghĩ nọ, và sự
việc cứ thế tiếp diễn mãi tới khi anh chết!”. Edigej rút ra kết luận buồn cười
đó khi bác nhận thấy dọc đường lúc nào mình cũng nghĩ đến một chuyện gì
đấy, các ý nghĩ cứ nối tiếp nhau như các làn sóng biển. Hồi bé bác đã đứng
quan sát hàng giờ cảnh mặt biển Aral những lúc trời nổi gió, cuộn lên
những con sóng trắng, dồn từ xa tới như những cái bờm dựng ngược, đợt
này kế tiếp đợt kia. Trong sự vận động ấy diễn ra đồng thời cả sự sinh ra, sự
mất đi, rồi lại sinh ra và tàn lụi xương thịt của biển. Và hồi ấy cậu bé Edigej
muốn biến thành chim hải âu bay lượn trên sóng, trên bọt nước lóng lánh để
nhìn xuống sức mạnh vĩ đại của nước.
Thảo nguyên sắp sang thu với vẻ trống trãi buồn bã, hoang vu, tiếng
dậm chân đều đều của con lạc đà gợi ra trong lòng Edigej những suy tưởng
dọc đường, và bác cứ để mặc các suy tưởng ấy dâng lên. May mà đường
còn dài và chưa có gì ngăn cản bước đi của họ. Như mọi bữa đi xa, con
Karanar càng đi càng hăng và mùi mồ hôi khoẻ mạnh của nó bắt đầu toả ra,
nhất là từ bờm và cổ. Edigej hài lòng cười thầm: “À, à, nghĩa là mày toát
mồ hôi hột! Bở hơi tai rồi à! Con quỷ! Mày là con vật gớm ghiếc lắm kia
mà! Mày tệ, tệ quá!”.
Edigej nghĩ lan man cả những chuyện cũ, những công việc và sự kiện
hồi Kazangap còn trẻ khoẻ, và trong chuỗi ký ức chợt trổi dậy, một cách
không đúng lúc, nỗi cay đắng xa xưa. Và lời cầu nguyện cũng không giúp
bác xua nó đi, bác lẩm bẩm cầu nguyện mấy lần, để xua đuổi, để đè bẹp nỗi
đau ấy xuống. Nhưng lòng bác không nguôi, Edigej - Bão Tuyết bực bội,
chốc chốc lại quật roi vào hai bên sườn con lạc đà đang cố gắng sải bước
thật đều, bác kéo cái mũ sụp xuống trán và không buồn ngoảnh nhìn hai
chiếc xe đằng sau nữa. Cứ mặc họ theo sau, đừng có tụt hậu. Họ, cái bọn trẻ
xanh rờn ấy, họ biết quái gì đến chuyện cũ, một câu chuyện mà ngay đến vợ
bác, bác cũng chẳng hé răng; nhưng bác lại được nghe cách lập luận sáng
suốt và thẳng thắn – như trong tất cả mọi chuyện – của Kazangap. Chỉ riêng
Kazangap mới có khả năng lập luận như thế, chứ không thì Edigej đã bỏ cái
ga Boranly - Bão Tuyết này mà đi từ lâu rồi…
