thông thạo chữ nghĩa, cứ để người ta phải nhắc nhở bao nhiêu lần nữa? Bây
giờ anh đã là công nhân đường sắt, mà cứ đi như đi giữa chợ, tai nạn như
chơi, không đùa được đâu.
– Nếu xảy ra tai nạn, thì chính tôi có lỗi – Abutalip buồn bã gật đầu –
Nhưng anh hẵng nghe tôi nói đã, rồi trách móc sau.
– Thì nhân tiện tôi nói thế thôi, anh kể tiếp đi.
– Xưa kia người ta để lại gia tài cho con cái. Gia tài ấy sẽ dẫn tới chỗ
tốt đẹp hay tệ hại, thì còn tuỳ. Có rất nhiều cuốn sách, chuyện cổ tích kể lại
điều đó, bao nhiêu vở kịch viết về cái thời người ta chia chác gia tài và
những gì đã xảy ra sau đó với các người thừa kế. Tại sao vậy? Tại vì số gia
tài ấy phần lớn có được một cách bất chính, do công sức vất vả của những
người khác tạo nên, do lừa đảo mà có. Bởi vậy ngay từ đầu chúng đã chứa
đựng tội ác và sự bất công. Còn tôi, tôi tự an ủi mình, rằng chúng ta may
thay được thoát khỏi những thứ đó. Gia tài của tôi sẽ không gây hại cho bất
cứ ai, đấy sẽ chỉ là tinh thần của tôi, các ghi chép của tôi, bao gồm tất cả
những gì tôi đã hiểu và đã nếm trải trong chiến tranh. Tôi không còn thứ gia
tài nào khác để lại cho các con. Ở đây, giữa vùng Sarozek hoang vu này, tôi
đã đi tới quyết định ấy. Cuộc sống đã luôn luôn dồn ép tôi tới đây, để tôi
phai mờ và mất đi, nên tôi sẽ ghi lại cho con hết thảy những gì tôi suy
ngẫm, và đến một lúc nào đó, tôi sẽ tiếp tục tồn tại trong các con tôi. Cái mà
tôi không làm được, các con tôi có thể sẽ đạt tới… Bọn trẻ sẽ phải sống gay
go hơn chúng ta, vậy hãy để chúng sớm thông minh, hiểu biết…
Hai người lặng lẽ đi một đoạn, mỗi người theo đuổi ý nghĩ riêng của
mình, Edigej lấy làm lạ khi nghe những lời nói trên. Anh ngạc nhiên: té ra
con người cũng có thể hiểu thực chất của họ trên trái đất theo kiểu đó. Tuy
nhiên, anh quyết định sẽ hỏi cho rõ cái điều đã làm cho anh ngạc nhiên:
– Ai cũng nghĩ, và trên đài vẫn nói, rằng con cái chúng ta sẽ sống sung
sướng và thoải mái hơn. Còn anh, anh lại cho rằng chúng nó sẽ sống gay go
hơn chúng ta. Có phải tại vì sẽ xảy ra chiến tranh nguyên tử chăng?
– Không, không phải chỉ vì như thế. Chiến tranh có thể sẽ không xảy
ra, mà nếu có, thì cũng còn lâu. Cũng chả phải chuyện no đói, đơn giản là
bánh xe thời gian quay nhanh dần. Bọn trẻ sẽ phải tự mình nhận thức mọi
