“Ôi, bác Kazangap tội nghiệp! – bác cắn râu, khẽ rên rỉ vì giận dữ. –
Chết cũng chả được yên, khổ thân bác! Thằng con bác cứ ngồi nốc rượu
như khi dự liên hoan, bất chấp tất cả! Nó nghĩ ra cái lời chúc rượu quỷ quái
về sức khoẻ của đất nước ấy, để lần nào cũng nhái đi nhái lại ấy. Lạy trời
ngày mai mọi nghi lễ đều hoàn tất, chúng tôi sẽ mai táng bác, làm bữa cúng
xong nó sẽ không được phép lai vãng tới đây nữa, chúng tôi sẽ được giải
thoát khỏi nó, vì ở nơi này chẳng ai cần nó và nó cũng chẳng cần đến ai”.
Hoá ra mọi người đã ngồi chơi khá lâu ở nhà Edilbaj - Cò Hương. Đã
quá nửa đêm, Edigej hít đầy lồng ngực không khí lạnh giá của thảo nguyên
Sarozek về đêm. Điệu này thời tiết ngày mai sẽ sáng sủa và khô ráo, hơi
nóng như mọi khi. Bao giờ cũng vậy, ban ngày trời nóng, đêm thì lạnh
cóng. Vì thế mà bốn phía thảo nguyên quanh đây đều khô cằn, cây cỏ khó
bề thích nghi. Ban ngày chúng hướng về phía mặt trời, xoè lá, khát nước,
còn đêm thì co lại rét mướt. Những cây khoẻ mới sống nổi, thường là loại
cây gai, ngải cứu, chủ yếu bám rễ vào các rãnh, có thể cắt chúng làm cỏ
khô.
Nhà địa chất học Elizarov, một người bạn lâu năm của Edigej - Bão
Tuyết vẫn kể, rằng ngày xưa có người đã vẽ một bức tranh về vùng này,
rằng có thời nơi đây cỏ mọc um tùm, khí hậu khác hẳn, những đàn súc vật
lang thang khắp thảo nguyên. Thời kỳ ấy chắc đã qua lâu rồi, có lẽ từ trước
khi lũ rợ Choang Choang dữ tợn tràn đến vùng này. Lũ rợ ấy nay chẳng còn
dấu vết, nếu không, làm sao vùng này chỉ có ngần ấy người… Chẳng phải
bỗng dưng vô cớ Elizarov bảo rằng Sarozek là cuốn sách bị quên lãng về
lịch sử thảo nguyên…. Ông cho rằng lịch sử nghĩa địa Ana - Bejit cũng
không phải là chuyện ngẫu nhiên. Một số người chỉ công nhận những gì
được viết trên giấy mới là lịch sử, nhưng cái thời chưa có sách ấy thì không
được tính đến hay sao…?
Khi lắng nghe tiếng xe lửa chạy qua ga, một sự liên tưởng lạ lùng nào
đó thường đưa Edigej về với các cơn bão vũng biển Aral, nơi bác đã sinh ra
và lớn lên. Chính Kazangap cũng là dân Kazak vùng Aral, vì thế mà hai
người đã thân nhau ở ga này và thường nhắc nhở đến vùng biển quê hương.
