kiểm nghiệm riêng kết luận này – xác nhận kết quả : vật chất tối và phản
ứng tổng hợp hạt nhân không thể dung hòa.
Do đó, cố lắm chúng ta hình dung rằng, vật chất tối không đơn thuần
gồm vật chất có đặc điểm là tối. Thay vào đó, nó còn là thứ gì rất khác. Vật
chất tối tác dụng lực hấp dẫn tuân theo cùng quy luật với vật chất thông
thường, nhưng nó ít có hoạt động nào khác để cho chúng ta dò tìm ra. Dĩ
nhiên, ta bị bó hẹp bởi lối phân tích này do không biết được vật chất tối là
gì. Nếu mọi khối lượng đều có lực hấp dẫn, liệu mọi lực hấp dẫn cũng có vật
chất chăng? Chúng ta không biết. Tên gọi “vật chất tối” giả định sự tồn tại
của một dạng vật chất mà ta chưa hiểu nổi. Nhưng biết đâu chẳng có gì là sai
với thứ vật chất ấy cả, biết đâu lực hấp dẫn mới chính là cái ta không hiểu.
Sự sai biệt giữa vật chất thường và vật chất tối biến đổi mạnh từ môi
trường vật lý thiên văn và đến môi trường khác, nhưng nó rõ rệt nhất đối với
những thực thể lớn chẳng hạn như thiên hà hay cụm thiên hà. Đối với những
vật thể rất nhỏ như Mặt Trăng và hành tinh, không tồn tại sai biệt nào. Lực
hấp dẫn bề mặt của Trái Đất, chẳng hạn, có thể được giải thích hoàn toàn
bằng những thứ dưới chân ta. Nếu bạn bị thừa cân trên Trái Đất, đừng đổ lỗi
cho vật chất tối. Vật chất tối cũng chẳng can hệ gì đến quỹ đạo của Mặt
Trăng quanh Trái Đất, hay chuyển động của các hành tinh quanh Mặt Trời –
nhưng như đã thấy, ta cần nó để giải thích vận động của các ngôi sao xung
quanh trung tâm thiên hà.
Liệu có một kiểu vật lý về lực hấp dẫn nào khác để vận hành ở tầm
mức thiên hà hay không? Có lẽ không. Đúng hơn, vật chất tối bao gồm vật
chất mà ta chưa đoán định được bản chất và chúng tập hợp một cách khuếch
tán hơn vật chất thường. Nếu không phải vậy, ta đã có thể phát hiện ra lực
hấp dẫn của những mẫu vật chất tối có mật độ chắc nịch xuất hiện lấm chấm
trong vũ trụ - sao chổi vật chất tối, hành tinh vật chất tối, thiên hà vật chất
tối. Theo những hiểu biết đến nay của ta, sự việc không phải như thế.
Ta biết được rằng thứ vật chất thân thuộc với ta trong vũ trụ - thứ làm
nến sao, hành tinh và sự sống – chỉ là một lớp kem phủ mỏng tang trên chiếc
