bị hủy bỏ trong vòng hơn một thập niên. Việc công ty mất quyền lực dẫn
đến một hệ quả quan trọng khác, như chúng ta thấy trong một chương
trước, bởi vì các nhà sản xuất hàng may mặc Anh đã thuyết phục Nghị viện
Anh cấm nhập khẩu vải calico, mặt hàng sinh lợi nhất cho công ty. Sang thế
kỷ 18, dưới sự dẫn dắt của Robert Clive, Công ty Đông Ấn Anh Quốc thay
đổi chiến lược và bắt đầu xây dựng một đế chế trên lục địa Ấn Độ. Vào lúc
đó, Ấn Độ bị phân chia thành những địa hạt chính trị cạnh tranh với nhau,
mặc dù nhiều địa hạt trong số này trên danh nghĩa vẫn nằm dưới sự kiểm
soát của hoàng đế Mughal ở Delhi. Công ty Đông Ấn đầu tiên mở rộng về
phía đông Bengal, đánh bại giới cai trị địa phương ở trận chiến Plassey năm
1757 và Buxar năm 1764. Công ty Đông Ấn cướp bóc của cải trong vùng
và tiếp nhận, thậm chí còn đẩy mạnh các thể chế thu thuế mang tính chiếm
đoạt của giới cai trị trong đế chế Mughal Ấn Độ. Sự bành trướng của công
ty xảy ra cùng lúc với việc ngành dệt may Ấn Độ bị thu hẹp đáng kể, bởi vì
suy cho cùng giờ đây đã không còn thị trường cho những hàng hóa này ở
Anh. Sự thu hẹp diễn ra cùng với hiện tượng phi đô thị hóa và gia tăng
nghèo đói. Nó mở đầu một giai đoạn phát triển bị đảo ngược kéo dài ở Ấn
Độ. Trong một thời gian ngắn, thay vì sản xuất hàng may mặc, người Ấn
Độ phải mua quần áo từ Anh và trồng thuốc phiện cho Công ty Đông Ấn để
họ bán sang Trung Quốc.
Ngành buôn nô lệ qua biển Đại Tây Dương cũng làm nảy sinh những
diễn tiến tương tự như ở châu Phi, mặc dù trong những điều kiện kém phát
triển hơn ở Đông Nam Á và Ấn Độ. Nhiều quốc gia châu Phi bị biến thành
những cỗ máy chiến tranh với mục đích bắt và bán nô lệ cho người châu
Âu. Khi xung đột giữa các thể chế và quốc gia biến thành những cuộc chiến
kéo dài không ngừng nghỉ, các thể chế nhà nước, trong nhiều trường hợp,
đã không đạt được mức độ tập trung chính trị bao nhiêu và đã sụp đổ tại
nhiều nước Phi châu, dọn đường cho sự hiện diện lâu dài của các thể chế
chiếm đoạt và các quốc gia thất bại ngày nay mà chúng ta sẽ nghiên cứu ở
các phần sau. Ở một vài nơi trên châu Phi không bị tác động của buôn nô
lệ, như Nam Phi, người châu Âu đã áp đặt một thể chế khác, lần này nhằm
