viên đến phụ tá cho từng vị. Mỗi thủ lĩnh cũng vẫn cai trị nhân dân của
mình y như hiện nay.
Không có gì bất ngờ về phản ứng của Rhodes khi bị ba vị lãnh đạo
châu Phi qua mặt. Hắn đánh điện cho một kẻ dưới trướng với thông điệp:
“Ta phản đối việc bị ba bộ tộc bản xứ thiếu hiểu biết đánh gục”.
Thực chất, ba vị thủ lĩnh châu Phi có một thứ rất giá trị mà họ đã dày
công bảo vệ bấy lâu nay khỏi móng vuốt của Rhodes, và sau này tiếp tục
bảo vệ nó khỏi luật lệ giả dối của người Anh. Đến thế kỷ thứ 19, các bang
Tswana đã xác lập chiều hướng cơ bản về thể chế chính trị của mình. Chiều
hướng này bao gồm sự tập trung hóa chính trị và quy trình quyết định tập
thể ở một mức độ cao, rất khác so với tiêu chuẩn của người châu Phi sống ở
hạ Sahara châu Phi. Đây có thể được hiểu là chủ nghĩa đa nguyên ở mức sơ
khai. Tương tự như việc Đại Hiến chương Magna Carta cho phép sự tham
gia của giới quý tộc trong việc đưa ra các quyết định chính trị và đặt ra một
số giới hạn đối với hành động của nhà vua Anh, thể chế chính trị của
Tswana, cụ thể hơn là kgotla, cũng khuyến khích việc tham gia chính trị và
hạn chế các thủ lĩnh. Nhà nhân chủng học Nam Phi Isaac Schapera miêu tả
cách làm việc kgotla như sau:
Tất cả mọi vấn đề về chính sách dân tộc đều được soạn thảo hoàn
chỉnh trước khi đưa ra cho hội đồng bao gồm những nam giới trưởng thành.
Những cuộc họp như thế diễn ra rất thường xuyên… những vấn đề được
bàn luận… là những thảo luận về bộ tộc, tranh luận giữa thủ lĩnh và họ
hàng của ngài, việc áp đặt thuế, lời hứa về những công việc mới trong cộng
đồng, những sắc lệnh mới do thủ lĩnh ban hành… Việc hội đồng bác bỏ
mong muốn của thủ lĩnh là lẽ thường. Mọi người đều có thể phát biểu ý
kiến nên những cuộc họp giúp người lãnh đạo hiểu được cảm nghĩ của
người dân nói chung và cho quần chúng có cơ hội nói lên sự bất bình của
họ. Nếu đúng dịp, thủ lĩnh và cố vấn của ngài cũng có thể bị quở trách thậm
