hợp để tổ chức tẩy chay xe buýt, thuyết phục tất cả người da đen ngưng sử
dụng xe buýt. Phong trào tẩy chay đã thành công và kéo dài đến ngày
20/12/1956. Sự việc này đã khởi đầu cho một quá trình mà kết quả cuối
cùng là tòa án tối cao Hoa Kỳ đưa ra phán quyết rằng luật tách riêng khu
vực da trắng - da màu trên xe buýt ở Alabama và Montgomery là vi hiến.
Cuộc tẩy chay xe buýt ở Montgomery là một cột mốc quan trọng cho
phong trào nhân quyền ở miền Nam Hoa Kỳ. Phong trào này là một phần
của một chuỗi các sự kiện và những thay đổi đã phá vỡ khuôn mẫu ở miền
Nam và dẫn tới sự thay đổi cơ bản về thể chế. Như ta đã thấy ở chương 12,
sau cuộc Nội chiến, các địa chủ miền Nam đã thành công trong việc tái
thiết thể chế kinh tế chiếm đoạt. Miền Nam nghèo hơn hẳn so với những
phần còn lại của Hoa Kỳ.
Bắt đầu từ những năm 1950 trở đi, thể chế miền Nam dần chuyển sang
giai đoạn phát triển nhanh hơn. Thể chế chiếm đoạt bị loại bỏ ở miền Nam
Hoa Kỳ cũng khác với thể chế thuộc địa của Botswana thời kỳ tiền độc lập.
Thời điểm quyết định mở đầu quá trình sụp đổ của những thể chế này tuy
có những điểm khác biệt nhưng vẫn có một số điểm tương đồng. Đầu
những năm 1940, những nạn nhân của nạn phân biệt đối xử và thể chế
chiếm đoạt như Rosa Parks đã có tính kế hoạch hơn trong quá trình đấu
tranh của mình. Cùng lúc đó, Tòa án Tối cao Hoa Kỳ và chính quyền liên
bang bắt đầu có những hành động can thiệp mang tính hệ thống nhằm cải
tạo thể chế chiếm đoạt ở miền Nam. Như vậy, một nhân tố chính giúp tạo
nên thời điểm quyết định dẫn đến sự thay đổi ở miền Nam là vận động sức
mạnh của người da đen địa phương và việc chấm dứt sự thống trị mặc
nhiên của tầng lớp quý tộc miền Nam.
Thể chế chính trị miền Nam, trước và sau cuộc Nội chiến, có một
lôgic kinh tế rõ ràng và không khác mấy so với chế độ Apartheid ở Nam
Phi: tìm nguồn lao động rẻ cho các đồn điền. Nhưng đến những năm 1950,
lôgic này đã không còn hấp dẫn như trước. Thứ nhất, người da đen ở miền
