còn dã man hơn thế. Chẳng phải càng dã man càng tốt hơn sao? Càng nhiều
người bị giết, cách mạng càng thành công”.
Bị gán tội danh thân tư sản mức độ hai, năm 1967, Đặng Tiểu Bình bị
tống giam, đến năm 1969 thì bị đày tới tỉnh Giang Tô và cải tạo lao động
trong một công xưởng nông thôn. Năm 1974, ông được thả về, và Mao
Trạch Đông bị thủ tướng Chu Ân Lai thuyết phục nên đã bổ nhiệm Đặng
Tiểu Bình làm phó thủ tướng thứ nhất của Trung Quốc. Năm 1975, ông
giám sát việc soạn thảo ba văn kiện quan trọng của đảng mà nếu chúng
được ban hành và thực thi thì Trung Quốc đã phát triển theo một đường lối
mới. Những văn kiện này kêu gọi cải cách giáo dục đại học, một động cơ
cần thiết cho công nghiệp và nông nghiệp, và yêu cầu khai trừ những thành
viên cánh tả ra khỏi đảng. Ở thời điểm đó, sức khỏe của Mao đã suy sụp
nghiêm trọng và quyền lực rơi vào tay một thành viên cánh tả khác, người
mà Đặng Tiểu Bình có ý muốn tước bỏ quyền lực. Giang Thanh, vợ của
Mao Trạch Đông, cùng với ba trong số những cộng tác thân cận của bà
(thường được biết tới dưới tên gọi “Bè lũ bốn tên”) là những người ủng hộ
nhiệt tình cho cuộc Cách mạng Văn hóa và sự áp bức mà nó đem lại.
Chúng dự định sử dụng cùng phương cách đó để điều hành đất nước dưới
chế độ độc tài. Ngày 5/4, một cuộc tuần hành tự phát để vinh danh cuộc đời
của Chu Ân Lai tại quảng trường Thiên An Môn bỗng biến thành cuộc biểu
tình chống chính phủ. Bè lũ bốn tên đổ trách nhiệm cho Đặng Tiểu Bình
khiến ông, một lần nữa, bị tước mọi chức vụ và bị đẩy khỏi chính trường.
Thay vì loại bỏ được cánh tả, chính cánh tả lại loại bỏ ông. Sau khi chu Ân
Lai qua đời, Mao Trạch Đông chỉ định Hoa Quốc Phong, thay vì Đặng Tiểu
Bình, lên làm quyền thủ tướng. Trong cuộc lật đổ quyền lực năm 1976, Hoa
đã tích lũy được khá nhiều quyền lực cá nhân.
Đến tháng 9 thì xuất hiện một biến cố quan trọng: Mao Trạch Đông
qua đời. Từ trước đến giờ, Đảng Cộng sản Trung Quốc luôn nằm dưới sự
lãnh đạo của Mao. Phong trào Đại Nhảy vọt hay cuộc Cách mạng Văn hóa
phần lớn đều bắt nguồn từ ý tưởng và những bước đi ban đầu của ông. Với
