đại nào, một chế độ nào, hay một ý thức hệ nào. Thiếu sự tự do đó có lẽ tôi
đã là kẻ xuẩn động múa may quay cuồng chỉ có hại cho dân tộc mà thôi.
Nếu tỉnh thức và tự do trong cuộc sống là một phong thái hành Thiền thì
Tỉnh thức và Tự do trong đấu tranh đã giúp tôi có một thái độ nghiêm chỉnh
khi yêu nước yêu dân.
Ngoài ra, ba mươi năm vào đường hoạt động, tôi đã thêm nhiều bạn, cũng
như đã thêm lắm thù. Bạn bè tình nghĩa nói sao cho hết, thù nghịch oán hờn
nói mấy cho vừa! Bằng hữu còn sống hay đã mất, chân trời góc biển nào thì
cũng thấy ấm lòng khi tưởng nhớ đến nhau; còn kẻ thù thì soát lại chỉ có hai
loại là Cộng Sản Việt Nam đã một thời từng cho người mưu sát tôi và chắc
chắn bây giờ bản án "nợ máu với nhân dân" vẫn còn hiệu lực. Loại kẻ thù
thứ hai là thiểu số phần tử Cần Lao Công Giáo hoài Ngô còn sống sót ở hải
ngoại, thỉnh thoảng tìm cách xuyên tạc bôi nhọ cá nhân tôi. Nhưng vì cả hai
loại đó đều là kẻ thù chung của cả nước nên riêng tôi, ở cuối đời, khi mái
tóc đã bạc trắng và đặt mình trong cái hoạ lớn lao bao trùm cả dân tộc, tôi
chỉ thấy thương xót họ và mong lành cho họ hơn. Vì nói cho rốt ráo, nghĩ
cho tới tận cùng, thì những Hồ Chí Minh, những Ngô Đình Diệm cuối cùng
cũng chỉ là nạn nhân của cơn lốc lịch sử, của cuộc khủng hoảng thời đại
đang khống chế dân tộc ta. Lãnh tụ của họ đã thế thì những thuộc hạ của họ,
thiếu Tỉnh thức và Tự do, còn thảm thương đến mức độ nào.
Cuốn sách này được viết ra, khi lấy chế độ Ngô Đình Diệm và lực lượng
Công giáo Việt Nam làm đối tượng để soi sáng thêm lịch sử hiện đại của
Việt Nam, nhất là để bổ túc vào việc truy tầm nguyên nhân sụp đổ của hai
chế độ Cộng Hoà, cũng có thể tạo thêm một số kẻ thù và một số bạn dù mục
đích của cuốn sách này không phải để phân công luận tội. Việc ấy phải được
để dành cho một số người khác, trong một thời kỳ khác, vì trước bàn thờ
tiền nhân và trên vong linh của biết bao nhiêu đồng bào tử nạn suốt ba mươi
năm xương máu, ai là người không có tội.
Ở thời điểm này, sau khi đã đi gần hết trọn cuộc sống người cũng như cuộc
sống đấu tranh, tôi viết cuốn sách này chỉ để đóng góp thêm cho thế hệ
người Việt bây giờ và mai sau có thêm tài liệu để đúc kết một cách chính
