nắm được chính quyền, ông Nhu đã cổ xúy và nhiều lần đề cập đến một
đảng bí mật làm rường cột cho chế độ. Là một người nghiên cứu và chịu
ảnh hưởng phần nào lý thuyết của Mao Trạch Đông, ông Nhu cũng chủ
trương quản trị và lãnh đạo quốc gia theo phương trình Lãnh tụ Đảng - Nhà
nước - Nhân dân, nhưng điều mà ông Nhu không ngờ tới là ông đã theo mô
thức này một cách quá lý thuyết nên sau này thực tế đã cắt miền Nam thành
hai vùng chính trị khác nhau, lúc thì có ranh giới rõ ràng lúc thì lẫn lộn vào
với nhau với nhiều mâu thuẫn sâu đậm: Hai lãnh tụ Ngô Đình Nhu và Ngô
Đình Cẩn, hai đảng Cần Lao miền Trung và Trung Ương, hai nhà nước có
hai bộ máy công quyền với những nhân sự và phương thức quản trị khác
nhau, và hai loại nhân dân chạy theo hay chống lại chế độ. (Sẽ nói rõ hơn
trong chương IX: Đảng Cần Lao).
Tôi nhận lãnh nhiệm vụ Tư lệnh Phân khu Duyên hải được độ hai tháng thì
hai Trung úy Lê Quang Tung và Nguyễn Văn Châu từ Huế vào gặp tôi cho
biết hai Cậu (lúc bấy giờ hai ông Tung và Châu gọi hai ông Nhu và Cẩn
bằng Cậu) phái họ vào Nha Trang để thảo luận với tôi về việc tiến hành
thành lập Quân ủy Trung Ương của Đảng Cần Lao. Tôi hỏi vì sao không lập
ở Sài Gòn để cho gần Trung Ương của đảng, hoặc ở Huế cho đông nhân sự
nòng cốt trung kiên mà lại ở Nha Trang, thì ông Châu trả lời vì “thượng cấp
và anh em đều công nhận quân nhân Nha Trang có trình độ giác ngộ chính
trị sâu, có tinh thành đấu tranh cao, lại trung thành triệt để với lãnh tụ Ngô
Đình Diệm”. Rồi họ không tiếc lời khen tôi là người có công lớn trong việc
xây dựng “thànhtrì cách mạng” tại bốn tỉnh duyên hải miền Trung để làm
thí điểm.
Điều làm tôi thắc mắc lúc đó là tôi không biết gì về đường lối và sách lược
chính trị của Đảng Cần Lao, lại càng không biết gì về vai trò và nhiệm vụ
của bộ phận quân ủy trong sách lược của Đảng cũng như trong sách lược
chung của quốc gia. Như vậy ba lý do mà họ trả lời trên kia thật ra chỉ gồm
lại trong điều cuối mà còn bị giới hạn nữa, nghĩa là không phải toàn quân,
toàn dân trong Nha Trang mà chỉ “cán bộ trung thành triệt để với lãnh tụ
Ngô Đình Diệm”. Vì tôi chỉ thấy đó là tiêu chuẩn duy nhất để nhận diện và
kết nạp đảng viên nên sau ba ngày hội họp và đúc kết thành quả, khi toàn