VIỆT NAM MÁU LỬA QUÊ HƯƠNG TÔI - Trang 203

Nha Trang trăng ngọc gió trầm,
Anh về Bình Định lệ dầm nhớ thương.
Trách ai rắp nẻo ngăn đường,
Non song gởi gấm can trường lại em.
Hòn Chữ chưa chìm,
Hòn Trầm chưa ngã,
Ngoài còn Vạn Giã,
Trong còn Cam Lâm,
Vẫn còn trăng ngọc gió trầm,
Nghìn thu nghĩa nặng tình thâm mãi còn.

Ngay trước cả thời chúa Nguyễn mở mang bờ cõi, phong cảnh Nha Trang
đã nổi tiếng là tình tứ với hàng dương liễu dịu dàng trên một bờ biển cát
trắng nước xanh, dân tình Nha Trang đã nổi tiếng là hiền hòa đôn hậu, chỉ
biết khai thác đất cha biển mẹ làm phương kế sinh nhai. Vào đầu thế kỷ thứ
19, khi nhà bác học Yersin đến định cư tại đây thành lập viện Pasteur để
nghiên cứu thêm về vi trùng học trên các bệnh của miền nhiệt đới, thì Nha
Trang được chỉnh trang lại vừa đủ như một cô gái quê xinh đẹp điểm thêm
một chút phấn hồng để trở thành một thành phố có hấp lực lôi cuốn khách
nhàn du.
Nhưng từ khi đất nước qua phân, ông Diệm về nước, thì Nha Trang bỗng
vươn mình và trở thành một “thành trì cách mạng” sôi động đến nỗi ông
Ngô Đình Nhu, cha đẻ và là lãnh tụ đảng Cần Lao Nhân Vị, phải đích thân
đến đây để tổ chức việc thành lập Quân ủy Trung Ương của đảng. Thật vậy,
lúc bấy giờ, chỉ độ một tuần sau ngày thành lập nền Cộng hòa (26-10-1955),
cuộc truất phế Bảo Đại còn đang làm cho một số dân chúng miền Trung xao
động, miền Hậu Giang còn khói lửa mịt mù, tân nội các còn chập chững đối
phó với bao nhiêu việc trọng đại... thế mà ông Nhu đã bỏ thủ đô vội vã đến
Nha Trang để xúc tiến công tác này trong vùng trách nhiệm của tôi. Quả là
một vinh dự cho Nha Trang và cho riêng tôi.
Không ai được biết đảng Cần Lao được thành lập vào lúc nào ngoại trừ một
thiểu số rất nhỏ nòng cốt của Đảng này, nhưng ai cũng biết là từ lúc chưa