VIỆT NAM MÁU LỬA QUÊ HƯƠNG TÔI - Trang 230

đó, trong thời gian làm vua, ông Bảo Đại chỉ còn biết săn bắn và thể thao,
thường sống ở đồn điền Quảng Trị, ở Bạch Mã, Đà Lạt hơn là giam mình
trong bốn bức tường thành nội cung với cỏ mọc rêu phong. Từ khi chấp
chánh cho đến ngày 9 tháng 3 năm 1945 (ngày Nhật Bản đảo chánh), ông cố
giảm thiểu càng ít càng tốt mối ràng buộc với Pháp trong những chính sách
thất nhân tâm. Công việc của ông chỉ là công việc tế lễ, như lễ ở Nam Giao,
cúng kỵ các tiên vương, ban phát sắc bằng huy chương cho hàng quan lại,
còn mọi việc cai trị ông giữ thế mắt đui tai điếc. Thần dân chỉ biết ông Bảo
Đại là một vị vua bù nhìn mà có ai hiểu nỗi tâm sự thầm kín của ông đâu.
Ông Bảo Đại làm vua bù nhìn nhưng nếu những ai đã từng sống đồng thời
với ông, chịu khó quan sát cảnh ngộ của ông ta đều phải nhận rằng nếu ta ở
vào địa vị của ông thì cũng khó thể làm gì được khác hơn. Vua Bảo Đại
hoàn toàn bị bao vây kềm kẹp, nhất cử nhất động của ông ta đều bị thực dân
theo dõi kiểm soát gắt gao. Họ đặt quan hầu người Pháp bên cạnh, họ lập
cho ông một đội lính khố vàng (Ngự Lâm Quân) do viên Đại úy Bond trực
tiếp chỉ huy, đóng ngay trong Hoàng thành để canh chừng những hành động
chống đối của nhà vua. Họ đặt các vị Thượng thư toàn là tay chân thân tín
của họ để ngăn cản vua mưu đồ thực hiện những cuộc cải cách, hay những
âm mưu nổi loạn như các vua tiền triều. Thế mà người Pháp vẫn chưa vừa
lòng, họ còn đặt những viên cố vấn người Pháp gọi là Hội lý bên cạnh các
vị Thượng thư để kiểm soát các vị này, và để triều đình An Nam thi hành
cho đúng những chỉ thị do Toàn Quyền và Khâm Sứ ban bố.
Vừa không đủ khả năng và điều kiện nhân tâm cũng như điều kiện hoạt
động để phát khởi một cuộc đấu tranh, vừa phải khôn khéo hóa giải những
áp lực chính trị có thể làm sụp đổ vĩnh viễn triều đại nhà Nguyễn, vua Bảo
Đại chỉ còn hai chọn lựa: hoặc làm một vị vua tay sai mang tội với lịch sử,
hoặc làm một vị vua bù nhìn bất lực cho hậu thế chê cười. Và ông đã chọn
lựa. Hậu thế chỉ có thể chê cười mà không thể kết ông tội bán nước hay tay
sai.
Hãy nhìn vào cuộc hôn nhân của ông Bảo Đại để thấy chính sách cai trị
thâm độc và chặt chẽ của thực dân, để nhìn thấy những kế hoạch đường dài
và những toan liệu kỹ lưỡng của sự cấu kết giữa chính quyền thực dân Pháp