đã từng yểm trợ tối đa cho ông Diệm, cũng đành phải viết:
“Không cần phải là một chuyên viên quân sự cũng thấy được rằng Quân đội
Việt Nam Cộng Hòa đã được huấn luyện sai binh pháp của cuộc chiến tranh
đương thời. Được tổ chức theo phương pháp Mỹ, Quân đội Việt Nam Cộng
Hòa không đáp ứng được nhu cầu kỹ thuật cho một cuộc chiến nổi dậy. Sau
năm 1960, một số cấp lãnh đạo (Mỹ) mới hiểu rằng chiến tranh du kích phải
được đối phó theo phương thức riêng của nó, rồi đột nhiên nhiều người bàn
đến sự cần thiết phải tổ chức những đơn vị phản du kích. Nhưng người ta
chẳng làm được gì nhiều trước cung cách lãnh đạo chiến tranh thiếu khả
năng và vô giá trị.
Lý do chính của sự thất bại trong việc đương đầu với Việt cộng là những
điều kiện chính trị đã cản trở sự cải tiến của quân đội cho có hiệu năng. Có
rất nhiều chứng cớ cho thấy rằng sĩ quan cũng như binh lính không ai muốn
chết cho cuộc chiến. Đó là hậu quả của việc ông Diệm đòi hỏi quân đội phải
trung thành với ông ta một cách mù quáng... Hầu hết những bổ nhiệm sĩ
quan là vì lý do chính trị mà không đếm xỉa gì đến tính tình hay óc thông
minh của các đương sự. Ngay cả những sĩ quan cao cấp từng tỏ ra trung
thành lâu năm với ông Tổng thống cũng có thể chuốc vào mình sự thất
sủng. Nếu họ đã tỏ ra ngay thẳng và được lòng binh sĩ thì chẳng những họ
sẽ chuốc vào mình sự nguy hiểm mà còn sẽ không được yên thân nếu họ
hăng say đánh giặc và chấp nhận những thiệt hại khi đánh đuổi quân địch đã
bỏ chạy. Dưới những điều kiện đó thì dù những đội quân thiện chiến nhất
cũng không còn lòng dũng cảm, không muốn lập chiến công nữa. Số đào
ngũ vô cùng đông đảo mà không được để ý, tinh thần binh sĩ xuống thấp
không thể tưởng tượng được vì sĩ quan thì thiếu khả năng và tham nhũng,
binh sĩ thì không được chăm sóc nên thường hay ăn cắp thực phẩm.
Một khía cạch khác của cuộc chiến là sự tra tấn tàn bạo đối với Việt cộng
hay những kẻ chỉ bị tình nghi là Việt cộng. Sự tra tấn tù nhân hay là những
người thường dân chỉ mới bị nghi ngờ đã từng cho Việt cộng trú ẩn, và sự
hạ sát tù nhân là chuyện xảy ra hàng ngày; nhưng dù tra tấn hay giết chóc
cũng không đánh bại được Việt cộng. Ngay cả khi chế độ cho thiết lập Khu
Trù Mật hay Ấp Chiến Lược cũng không giải thoát được nông thôn khỏi tay