VIỆT NAM MÁU LỬA QUÊ HƯƠNG TÔI - Trang 699

Chín năm bốn bận tráo quân bài,
Lừa lọc toàn tay dễ khiến sai,
Hót Cụ: Thuần Lương mồm bép xép,
Ôm Bà: Hiếu Nghĩa miệng lai rai,
Vỹ đem hiến Cố màu xanh trẻ,
Khương ước dâng Cha áo đỏ dài,
Riêng Mẫu cạo đầu, Tâm bị bắt,
Hỏi hàng khanh tướng đến phiên ai?

Bài thơ nhằm mô tả và đánh giá bản chất của chế độ qua những nhân sự tay
sai mà trong chín năm cầm quyền, nào là cụ Diệm, nào là bà Nhu, nào là Cố
vấn Nhu, nào là cha Thục, dù có muốn tráo trở quân bài thì cũng chỉ dùng
toàn những tay “dễ khiến sai” như Bộ trưởng Nguyễn Đình Thuần, Bùi Văn
Lương, Ngô Trọng Hiếu, Huỳnh Hữu Nghĩa. Cũng bị liệt vào “hạng lừa lọc”
là Cao Xuân Vỹ, Tổng Giám đốc Thanh niên Cộng hòa xanh, và Nguyễn
Xuân Khương, Đại biểu Chính phủ Trung Việt đã quyết liệt đàn áp Phật
giáo để Cha Thục được mặc Hồng Y. Trong hàng khanh tướng sạch dơ lẫn
lộn đó chỉ còn ông Mẫu là khí tiết từ chức và Bác sĩ Phạm Biểu Tâm, Khoa
trưởng Đại học Y khoa Sài Gòn, công phẫn chống đối nên bị Mật vụ nhà
Ngô bắt.
Sở dĩ phải nói đến hai ông Hoàng Đại Sâm và Võ Khắc Văn là vì thái độ
chống đối chế độ Diệm của hai ông có ảnh hưởng rất lớn trong giới người
Quảng Bình, nhất là những người không theo đạo Công giáo, những người
đồng hương với ông Diệm di cư vào Nam, từng là hậu thuẫn cho ông trong
9 năm trời và từng được ông coi là đại diện cho thân thuộc nơi chôn nhau
cắt rốn.
Hoàng Đại Sâm và Võ Khắc Văn là hai nhà thơ tên tuổi (bạn văn thơ với
các ông Thái Văn Kiểm, Đái Đức Tuấn, Lưu Kỳ Linh,...) thuộc dòng dõi
khoa giáp nổi tiếng đất Quảng Bình. Thân phụ của hai ông từng làm quan to
đồng liêu với cụ Ngô Đình Khả, thân sinh của ông Diệm, và khi về hưu
mang hàm thượng thư Trí sự. Ông Võ Khắc Văn lại từng làm tri huyện