VIỆT NAM MÁU LỬA QUÊ HƯƠNG TÔI - Trang 698

Cộng Hòa là “tay sai đế quốc Mỹ”, ông Mẫu liền xin chủ tịch hội nghị để
trả lời đại diện Nga Xô, chỉ trích Đại sứ Nga Xô đã dùng ngôn từ của một
dân tộc kém văn minh. Nhờ tài tranh luận và lập trường cứng rắn của ông,
Hội đồng Liên Hiệp Quốc đành phải xếp vụ kiện của Sihanouk lại, nhờ thế
mà vấn đề tranh chấp biên giới không còn nữa và miền Nam duy trì được
vùng lãnh thổ ven biển miền Tây chiến lược của mình [10].
Nhắc lại trong buổi sáng họp Hội đồng Nội các ngày 21 tháng 8 tại dinh Gia
Long, sau khi được Tổng thống Diệm báo tin lệnh tấn công các chùa thì Phó
Tổng thống Nguyễn Ngọc Thơ nhẹ nhàng phản đối ông Diệm: “Tại sao Cụ
lấy một quyết định quan trọng như thế mà không cho chúng tôi biết trước”.
Còn ông Vũ Văn Mẫu về nhà cạo đầu và vào văn phòng Bộ Ngoại giao tập
họp toàn thể nhân viên của Bộ rồi tuyên bố từ chức để phản đối chính sách
của Chính phủ Ngô Đình Diệm. Thái độ minh bạch và can đảm cũng như
những lời tâm huyết của ông đã làm cho hầu hết nhân viên Bộ Ngoại giao,
kể cả những người đã từng là cán bộ trung kiên của ông Diệm, phải xúc
động. Một người bạn thân của tôi là ông Nguyễn Đôn Duyến, Giám đốc
Đông Nam Á sự vụ, vốn là một cộng sự viên tiền phong của ông Diệm từ
năm 1947-1948 cũng đã vô cùng cảm xúc.
Cảm phục khí phách và phong độ kẻ sĩ Vũ Văn Mẫu, ông Hoàng Đại Sâm
(tức thi sĩ Hoàng Hoa Trang), một nhân viên cao cấp của Bộ, bèn nhờ bạn là
ông Võ Khắc Văn viết cho mấy chữ Hán để khắc vào bức hoành phi tặng
cho vị chỉ huy khả kính của mình. Ông Văn bèn viết bốn chữ: “Ngoại Vật
Hoàn Giao”, vừa có chữ của nhà Phật, vừa có chữ “ngoại giao”, vừa nói lên
được ý nghĩa thâm thúy của một hành động đầy triết lý sâu sắc.
Sau khi viết cho bạn bốn chữ để tặng vị Bộ trưởng vì chính nghĩa mà “cạo
đầu từ quan”, Võ Khắc Văn cảm xúc trước một biến cố vừa đau thương vừa
chua chát bèn làm một bài thơ, ghi lại một sự kiện lịch sử có tính cách “Giai
thoại Làng Nho” hầu lên án Ngô triều để làm gương cho hậu thế. Bài thơ
này may mắn được một bạn thân của ông Võ Khắc Văn hiện ở Hải ngoại
còn nhớ, viết lại rồi gởi cho tôi để hiện diện trọng tập hồi ký này:

TRANH THỜI SỰ 1963