VIỆT NAM MÁU LỬA QUÊ HƯƠNG TÔI - Trang 724

Gần đây, nhà viết sử Lê Văn Siêu, một nhà văn mà giới trí thức, văn nghệ sĩ
Việt Nam vào những thập niên từ 1940 đến 1970 không mấy ai không biết
tiếng, đã trình bày cái đại hạnh do Phật giáo đem đến cho dân tộc Việt trong
tác phẩm của ông:
Người Giao Châu đã đến với đạo Phật không bằng tuệ giác mà bằng tình
cảm. Hay nói ngược lại cũng vậy, đạo Phật đã bắt rễ trong lòng người Giao
Châu hơn là vào trong óc.
Do đó, ta có thể nói mà không sợ bị cải chính là khi đạo Phật vào Giao
Châu, không những nền đạo lý ấy đã thành đạo giáo của xứ sở Giao Châu
mà cả Đức Phật nữa, cũng lại là Đức Phật của dân Giao Châu nốt. Gia dĩ
tinh thần bao dung của đạo Phật lại rộng lắm, không hề có gì ràng buộc
người tín đồ là hễ đã theo Ta thì không được theo gì khác Ta nữa, hoặc
những thể cách này mới đúng theo ý muốn của Ta, còn thể khác là không
đúng, mà đúng thì mới được vào niết bàn, còn không đúng thì phải vào địa
ngục.
Một thái độ sống đặc biệt của người Giao Châu vừa do hoàn cảnh xã hội
quy định sẵn, lại vừa do chính sự tu Phật nêu gương thật đã đáng để lưu ý,
ấy là thái độ trọng điều lễ nghĩa, liêm sỉ hơn quyền lợi, vật chất, trọng cái
tình của con người đối xử với nhau hơn cái lý quay quắt đè hầu bóp cổ
nhau.
Đạo Phật vào Giao Châu đã là một điều đại hạnh cho dân tộc Việt Nam vậy
[27].
Ngoài ra, ánh sáng nhân bản và trí tuệ của đạo Phật còn càng ngày càng
được các nhà bác học, triết gia, học giả thế giới, và cả những nhà tu hành
Thiên Chúa giáo tôn vinh giáo lý và chủ trương Từ Bi, Hòa Bình của đạo
Phật.
Học giả Michael H. Hart trong tác phẩm sắp hạng 100 nhân vật ảnh hưởng
nhất thế giới viết rằng:
Đạo Phật hơn xa đạo Thiên Chúa và đạo Hồi về yếu tính hiếu hòa. Khuynh
hướng thiên về chủ trương bất bạo động đã giữ một vai trò đầy ý nghĩa
trong lịch sử chính trị của các quốc gia theo đạo Phật.
Trong khi đạo Phật cũng có nhiều hệ phái với nhiều dị biệt lớn lao, nhưng