Diệm dù sự nhượng bộ đó, về dài, có làm suy yếu chính sách ngoại giao của
họ tại miền Nam nói riêng và sách lược chống Cộng tại Đông Nam Á nói
chung. Ta có thể phê phán người Mỹ thiếu cứng rắn, kém tâm lý, hoặc ta có
thể phê phán họ ngây thơ, nhưng có một điều chắc chắn mà ta phải công
nhận là họ đã nhượng bộ để làm hài lòng hai ông Diệm–Nhu khi quyết định
việc thay đổi nhân sự này.
- Thứ hai là sự kiện người Mỹ đã tìm mọi cách để nâng uy tín ông Diệm lên
cao, một uy tín đang bị sụp đổ và đang cần phải xây dựng lại gấp hầu duy trì
khả năng chống Cộng của chính quyền miền Nam.
Thật vậy, vừa làm lễ nhậm chức cuối tháng Giêng năm 1961 thì ngày 15
tháng 5, Tổng thống Kennedy đã gởi vị Phó Tổng Thống của mình qua
miền Nam để thẩm định lại tình hình tại chỗ, một tình hình không mấy lạc
quan vì sự gia tăng hoạt động của Việt Cộng và những báo cáo bi quan về
các thất bại chính trị của chính quyền miền Nam. Đồng thời Tổng thống
Kennedy cũng nhờ ông Johnson trao lại một lá thư riêng cho ông Diệm tái
xác định quyết tâm của Hoa Kỳ tiếp tục ủng hộ ông Diệm và yểm trợ nhân
dân miền Nam chống Cộng… Lá thư nói rõ rằng Hoa Kỳ chỉ giúp phương
tiện và ngân phí mà thôi, còn việc chiến đấu bảo vệ quê hương là do chính
nhân dân miền Nam nhận lấy trách nhiệm.
Trong chuyến viếng thăm này, để làm hài lòng bản chất tự tôn và tính kiêu
hãnh của vị lãnh đạo miền Nam, ông Johnson khi đến Sài Gòn đã không
ngại ngùng công khai ca ngợi “Tổng thống Diệm là Churchill của thập niên
này”. Nếu ta so sánh cuộc đời cũng như sự nghiệp chính trị của Thủ tướng
Churchill và ông Diệm thì ta sẽ thấy lời đề cao quá lố này chỉ là một lời
tuyên bố thuần túy thuộc ngôn ngữ ngoại giao, rất cần thiết nhằm gây lại uy
tín cho ông Diệm vốn đã suy sụp quá nhiều, và đồng thời vừa để chứng tỏ
