VIỆT NAM MÁU LỬA QUÊ HƯƠNG TÔI - Trang 927

cuộc đấu tranh chính trị quốc tế. Thật vậy, không cần sau này phải viện dẫn
vào nội dung hai bức công điện của Thứ trưởng Ngoại giao Roger Hillsman
(ngày 24 tháng 8) [20], và của Đại sứ Lodge (ngày 29 tháng 8), lúc bấy giờ,
tại Việt Nam ai cũng biết đa số nhân vật trong chính quyền Hoa Kỳ muốn
nhanh chóng giải quyết cuộc khủng hoảng chính trị xã hội tại Việt Nam mà
cụ thể và bắt đầu là ông Diệm phải dứt khoát loại trừ ảnh hưởng của những
người anh em khỏi chính quyền.
Tuy nhiên, ước muốn đó vẫn chưa hoàn toàn phản ánh trung thực chính sách
của Hoa Kỳ vì vẫn còn nhiều người Mỹ khác tiếp tục ủng hộ ông Diệm (Phó
Tổng thống Johnson, MacNamara, Giám đốc CIA Colby, Paul Harkins,
Richardson, Nolting) đến nỗi Tổng thống Kennedy phải than “Lạy Chúa,
chính phủ của tôi đang bị tan ra từng mảnh” (My God! My government is
coming apart), và ngay cả bức công điện của Roger Hillsman cũng đã không
được Tổng thống Kennedy hay Ngoại trưởng Dean Rusk duyệt xét trước vì
hai ông này lúc bấy giờ không có mặt tại Hoa Thịnh Đốn. Chẳng những thế,
trước những tin đồn và những dấu hiệu về rất nhiều cuộc đảo chánh tại Sài
Gòn, cũng như để chận đứng những diễn dịch sai lầm về bức công điện vượt
quyền của Hillsman, ngày 30 tháng 8, Tổng thống Kennedy đã đánh một
điện tín khẩn cấp cho ông Lodge vào ngày 30/8 để “hủy bỏ cái điện tín ngày
24/8 và 29/8 – ngay tại Hoa Kỳ. Sự hủy bỏ đó đã vô hiệu hóa những lời lên
án chính quyền Kennedy về hành động cho phép, ghi nhận hay khuyến
khích một cuộc chính biến tại Nam Việt Nam” [21].
Trước thái độ thiếu cương quyết và chưa rõ ràng như thế, các tướng lãnh
vốn đã tổ chức cuộc chính biến từ mấy tháng trước đó, nay quyết định chính
thức thông báo cho chính quyền Hoa Kỳ về sự hiện diện và về quyết định
lật đổ chế độ của quân đội. Đó là một “nước cờ” ngoại giao ngoạn mục
nhắm hai mục tiêu: thứ nhất là kéo Hoa Kỳ ra khỏi thế liên minh bất đắc dĩ
với ông Diệm một cách dứt khoát và vĩnh viễn, và thứ hai là tạo một liên hệ
tốt đẹp ngay từ bây giờ để chuẩn bị cho một tương quan đồng minh cần thiết
sau cuộc chính biến.
Và mục tiêu thứ hai này mới là mục tiêu quan trọng.
Vì dù chính quyền Kennedy có đồng ý hay không, có phá hoại hay không,