VIỆT NAM MÁU LỬA QUÊ HƯƠNG TÔI - Trang 955

Giám mục Nguyễn Văn Bình, đã ra thông cáo: “Không ra lệnh tổ chức biểu
tình mà cũng không chấp nhận một cuộc biểu tình nào, giáo dân cần tránh
biểu tình nhân ngày Phật đản”. Nhưng rồi có lẽ vì bị áp lực của khối Công
giáo di cư nên ngày hôm sau, Giám mục Nguyễn Văn Bình lại phải ra thông
cáo thứ hai: “Chỉ khuyên tránh biểu tình trong ngày Phật đản mà thôi, còn
thì giáo dân được tự do phát biểu quan niệm chính trị của mình theo thể
thức nào cho là hợp lý nhất”.
Đối với những phần tử Công giáo quá khích, thông cáo thứ hai của Tòa
Tổng giám mục không những đã được diễn dịch như một sự khuyến khích
mà còn là một hiệu lệnh. Ngày 7 tháng 6 năm 1964, 29 họ đạo Hố Nai và
vùng phụ cận Sài Gòn cùng hàng vạn giáo dân Đô thành đã biểu tình tại
công trường Lam Sơn với các biểu ngữ như “Lột mặt nạ bọn lợi dụng cách
mạng để đàn áp Công giáo”, “Mị dân là phản bội dân chủ”, “Ủng hộ cuộc
tranh đấu của Công giáo miền Trung”. Và ngày 15-6-64, tại Huế, hàng ngàn
giáo dân xuống đường biểu tình với cùng một lập luận như cuộc biểu tình
của giáo dân tại Sài Gòn. Hai cuộc biểu tình đầu tiên do Công giáo tổ chức
đó đã tạo tiền lệ cho những cuộc biểu tình, xuống đường sau này của sinh
viên và Phật giáo.
Còn về phía sinh viên thì cho đến giữa năm 1964 chỉ mới có những đám
biểu tình nhỏ, đòi hỏi những quyền lợi liên hệ đến vấn đề giáo dục hơn là
chính trị, và cơ cấu tổ chức của các định chế lãnh đạo của sinh viên chỉ mới
trong giai đoạn phôi thai nên chưa vận động được những cuộc biểu dương
rầm rộ nào cả.
Tuy nhìn thấy những mầm mống nổi loạn đó nhưng tướng Khánh đã không
đánh giá đúng mức tầm quan trọng và viễn tượng công phá của nó sau này
nên vẫn không e ngại tình hình xáo trộn. Ngược lại, Khánh chỉ lo xây dựng
vị thế của mình bằng cách vô hiệu hóa uy tín của các tướng Đôn, Xuân,
Kim, Đính, Vỹ trong một cuộc xét xử tại Đà Lạt, và bằng cách thăng thưởng
cho một số Đại tá và giao cho họ những địa vị nòng cốt trong cả ba ngành
Hải, Lục, Không quân để mua chuộc cảm tình.
Đại tá Trần Thanh Bền, một cộng sự viên thân tín của tướng Khánh được bổ
nhiệm chức Tổng giám đốc Cảnh sát Công an ngay sau khi chỉnh lý, còn