Bông(sợi và dệt) năm 1900, Công ty Nước và Điện lực năm 1900, Công ty
Nấu rượu của Pháp năm 1901, Công ty Khai thác Lâm sản và làm diêm
năm 1909, các xí nghiệp gạch ngói, rồi nhà máy xi măng Hải Phòng, nhà
máy giấy Đáp Cầu, nhà máy thuốc lá Hà Nội. Ở Trung Kỳ, các công ty của
Pháp đầu tư ít hơn nhiều; ở Vinh và Thanh Hóa có nhà máy cưa, nhà máy
diêm; Huế có một lò vôi, Phú Yên có những xưởng dệt lụa.
Tất cả những công nghiệp này chỉ cung cấp một lượng sản phẩm nhỏ bé,
các khoản lời lãi là do đồng lương rẻ mạt nhiều hơn là do khối lượng sản
phẩm tạo nên. Các khoản tiền lãi đó được chuyển về Pháp và hậu quả là
Việt Nam phải chịu một sự thâm hụt tài chính thường xuyên; sự thâm hụt
này lại càng trầm trọng thêm do các khoản tiền tiết kiệm của các công chức
người Pháp đều được gửi về nước.
Trong lĩnh vực nông nghiệp, chính quyền tạo điều kiện thuận lợi cho một
số tên thực dân hoặc những công ty chiếm đoạt các vùng đất đai phì nhiêu
mà có ít dân. Ở vùng trung du Bắc Kỳ, lúc xẩy ra chiến sự, có nhiều làng
toàn bộ dân chúng bỏ đi, đất đai của họ được cấp cho những tên thực dân
hoặc ở những vùng cao Tây Nguyên đất đai được cấp cho các Công ty ở
Nam Kỳ nhờ có các công trình tiêu nước trong vùng châu thổ sông Mê
Kông, những khu đồn điền rộng mênh mông được cấp cho thực dân Pháp
hoặc cho các công chức người Việt của chính quyền thuộc địa. Như thế, từ
năm 1897 đến năm 1913, bọn thực dân và các Công ty đã chiếm đoạt
470.000 ha(306.000 ha ở Nam Kỳ) không tính 90.000 ha nhượng cho Công
ty Lâm sản. Trước năm 1918, hầu hết các đồn điền nhượng cho thực dân
người Pháp đều trồng lúa. Đông Dương, đặc biệt là Nam Kỳ, trở nên nơi
cung cấp gạo xuất khẩu ngày càng nhiều: 80 vạn tấn năm 1900, 1,2 triệu
tấn năm 19.20. Tuy thế chẳng hề có một chút cải tiến kỹ thuật nào cho nghề
trồng lúa truyền thống: năng suất lúa gạo vẫn vào loại thấp nhất thế giới:
mỗi ha bình quân là 12 tạ thóc. Bọn điền chủ thực dân chỉ biết mỗi một
việc là bóc lột sức lao động của người nông dân Việt Nam nhiều hơn nữa
và việc xuất khẩu gạo vẫn cứ tiếp tục với một nhịp độ bất nhân không gì
kìm hãm nổi, ngay cả khi nạn đói đang hoành hành.
