Các cuộc khỏi nghĩa và đấu tranh giành độc lập
Cuộc đấu tranh bền bỉ của nhân dân chống sự đô hộ của đế quốc Trung
Hoa diễn ra liên miên trong nhiều thế kỉ, thỉnh thoảng lại bùng nổ thành
những cuộc khởi nghĩa vũ trang. Cuộc khởi nghĩa thứ nhất, không phải tình
về triều đại mà về tầm quan trọng, là cuộc khởi nghĩa rủa hai chị em Trưng
Trắc và Trưng Nhị thuộc một gia đình lạc tướng ở huyện Mê Linh(tây bắc
Hà Nội ngày nay). Từ năm 40 đến năm 43 sau C.N, hai bà đã phát động
một phong trào rộng lớn trong toàn quận Giao Chỉ, phong trào ở nhiều nơi
mang đậm dấu ấn vai trò chỉ huy của người phụ nữ. Trưng Trắc được tôn
làm “tướng”, bộ máy cai trị của đế quốc Trung Hoa bị đập tan. Hoàng đế
nhà Hán lúc bấy giờ đang ở đỉnh cao quyền lực đã phải cử viên tướng giỏi
nhất của mình là Mã Viện(Phục Ba tướng quân) sang Giao Chỉ. Vào cuối
năm 43, cuộc khởi nghĩa bị đè bẹp, nhưng đã để lại một kỉ niệm không thể
xóa nhòa trong lịch sử đất nước.
Tuy nhiên, sử biên nên của Trung Quốc liên tục than phiền rằng : dân
Giao Chỉ, dựa vào thế nước ở xa và hiểm trở, vẫn cứ thích nổi loạn. Phong
trào khởi nghĩa từ châu thổ sông Hồng chuyển xuống phía nam; những đồn
luỹ, đất đai của bọn quan lại Trung Quốc bị tấn công. Đến lượt một người
phụ nữ khác, Bà Triệu, năm 248, phát động trong tỉnh Cửu Chân(Thanh
Hóa ngày nay) một cuộc khởi nghĩa lớn chống ách đô hộ của nước ngoài.
Bà nói : ''Ta muốn cưỡi lưng gió dữ, chém cá kình ở biển Đông, đuổi quân
xâm lược, lấy lại đất nước, phá tan gông xiềng nô lệ chứ không muốn khom
lưng làm hầu thiếp cho người ta''. Bà cưỡi voi dẫn đầu quân lính chiến đấu.
Nhưng bà đã không thế chống cự lâu dài với các đội quân của hoàng đế
Trung Quốc.
Nhiều cuộc khởi nghĩa khác đã đánh dấu các thế kỉ thứ tư và thứ năm;
đặc biệt phải kể đến cuộc khởi nghĩa năm 412, trong đó những nông dân
Trung Quốc nổi loạn bị đuổi khỏi nước này đã liên kết với những người
yêu nước Việt Nam. Thế kỉ thứ sáu được đánh dấu bằng cộc khởi nghĩa lớn
