Xuân Diệu, Chế Lan Viên, Tế Hanh, Huy Cận... giờ đây ca ngợi với đầy
nhiệt tình và tài năng những vị anh hùng và những chiến công của cuộc
cách mạng đang tiến bước. Hòa nhập với các bậc đàn anh đó là cả một tao
đàn những nhà thơ trẻ, ít nhiều còn vụng về trong cách diễn đạt; nhiều
người trong số họ xuất thân từ những gia đình công nhân, nông dân, hoặc
thuộc các nhóm dân tộc thiểu số như Nông Quốc Chấn, Bàn Tài Đoan. Từ
miền Nam ra, thơ của Thanh Hải, Giang Nam, Thu Bồn gây được tiếng
vang sâu xa trong cả nước. Một thế hệ nhà thơ-thiếu nhi ra đời trong đó
Trần Đăng Khoa là nổi tiếng nhất.
Tiểu thuyết, ký sự, truyện ngắn đã đến mùa nở rộ. Các bậc trưởng lão từ
trước 1945, như Nguyễn Công Hoan, Nguyễn Tuân... vẫn tiếp tục sáng tác.
Nhiều tài năng đã tự khẳng định trong cuộc kháng chiến lấn I, như Nguyễn
Đình Thi, Nguyễn Văn Bổng, Võ Huy Tâm, Nam Cao, và sau 1954, nhiều
người trẻ hơn nữa đã nổi lên: Nguyên Ngọc, Nguyễn Khải, Chu Văn, Vũ
Thị Thường, Bùi Đức Ái... Từ miền Nam gửi ra có những tiểu thuyết và
truyện ngắn của Anh Đức, Nguyễn Thi, Phan Tứ, Nguyễn Trung Thành...
phản ánh một cuộc chiến đấu đặc biệt gay go. Một thế loại mới ra đời cùng
với chế độ nhân dân, đó là văn học phục vụ thiếu nhi; Nhà xuất bản Kim
Đồng chuyên về thể loại này, trong 15 năm(từ 1958) đã xuất bản khoảng
1000 đầu sách.
Cùng với cách mạng, đã diễn ra một sự đổi mới sâu sắc của các ngành
nghệ thuật âm nhạc, sân khấu. Việc phục hồi, tôn tạo di sản dân tộc được
thực hiện trên quy mô lớn, ca khúc cách mạng quần chúng ra đời, các vở
dân ca được viết cho dàn nhạc truyền thống. Âm nhạc phương Tây không
vì thế mà bị quên lãng. Các nghệ sĩ thử sức với những thể loại âm nhạc lớn
như nhạc kịch, giao hưởng... Sự phát triển của âm nhạc đã thiết thực góp
phần vào sự phát triển của các ngành nghệ thật khác: sân khấu, điện ảnh, vũ
ba-lê...
Nghệ thuật múa cũng phát triển tốt đẹp với việc khôi phục lại giá trị của
các vũ điệu dân tộc, đặt biệt của các dân tộc thiểu số. Sự đổi mới nghệ thuật
múa cũng có những thành công quan trọng. Mọi hình thức sân khấu(chèo,
