dã ấy, thì ít ra có hạn chế được những tàn phá của nó hay không? Đây là
cuộc chiến đấu chống một kẻ địch mạnh, không thể khinh suất và chắc
chắn sẽ phải lâu dài. Liệu cuộc chiến đấu đó có nguy cơ dẫn đến những
cuộc đụng đầu vũ trang hay không? Những câu hỏi không chỉ riêng cho
Việt Nam. Những câu hỏi mà cách giải quyết tùy thuộc nhiều nhân tố vô
cùng phức tạp ở tầm quốc gia và quốc tế, những câu hỏi mà nhà sử học,
vốn quen thấy sự việc xảy ra đột ngột - ở thời đại chúng ta, những sự kiện
bất ngờ là không thể dự đoán - nay ngần ngại không muốn đưa ra một lời
giải đáp theo hướng này hay hướng khác. Vả chăng, đây không phải là vai
trò của sử gia; các nhà chép sử Việt Nam thời xưa, khi soạn ra một cuốn sử
biên niên của các triều đại đều khiêm tốn gọi đó là những ''tấm gương", tự
bằng lòng với công việc phản chiếu các sự kiện, đơn giản chỉ để giúp các vị
vua chúa suy nghĩ về các vấn đề trị nước.
Cũng như mọi tấm gương, tấm gương mà tôi đã đưa ra cũng làm cho sự
vật biến dạng ít nhiều - một tấm gương lệch, như cách nói thời thượng lúc
này. Xin để phần người đọc có những ý kiến uốn nắn, nếu xét thấy cần
thiết.
Tháng Giêng năm 1993
Năm con Gà
MỘT VÀI CON SỐ THỐNG KÊ
