Việt Nam trong chiến tranh thế giới thứ I(1914 -
1918)
Nước Pháp vừa tìm cách tận dụng những tài nguyên thiên nhiên và nhân
lực của Đông Dương để phục vụ cuộc chiến tranh, vừa đàn áp khốc liệt mọi
biểu hiện yêu nước của nhân dân Việt Nam. Đông Dương - chủ yếu là Việt
Nam, phải cung cấp cho Pháp 5 vạn lính chiến và 4,9 vạn lính thợ, bị cưỡng
mộ từ các làng xã để đưa đi phục vụ các mặt trận ở Pháp. Đông Dương còn
phải đóng góp 184 triệu đồng dưới hình thức công trái và 336.000 tấn
lương thực. Những đóng góp đó càng nặng nề vì vào những năm 1914 -
1917, mùa màng bị thiên tai trầm trọng.
Tuy nhiên, vì thiếu một tổ chức thống nhất trên quy mô toàn quốc phong
trào yêu nước Việt Nam mặc dù vẫn luôn luôn tồn tại nhưng đã không lợi
dụng được những khó khăn của nước Pháp do chiến tranh gây ra để đưa các
cuộc khởi nghĩa lớn đến thành công. Phong trào các sĩ phu đã yếu dần trong
khi các lực lượng xã hội mới chưa đủ sức để khởi động những phong trào
quan trọng.
Quang Phục hội dự định chiếm Hà Nội bằng một hành động phối hợp
giữa lực lượng yêu nước nội địa với một đội quân cách mạng được xây
dựng ở nước ngoài. Vì kế hoạch tác chiến bị tiết lộ, nhiều chiến sĩ của Hội
bị bắt. Các chiến sĩ còn lại liên kết với những tổ chức khác, tự trang bị bằng
những vũ khí thô sơ, họ tìm cách lôi kéo các binh sĩ trong hàng ngũ đội lính
khố xanh của Pháp. Ngày 6 tháng Giêng năm 1915, 150 chiến sĩ yêu nước
được võ trang tấn công đồn Phú Thọ; đồng thời nhiều đồn bốt địch ở các
tỉnh khác, Nho Quan ở tỉnh Ninh Bình, Móng Cái gần biên giới Trung
Quốc, cũng bị tấn công. Nhưng các cuộc tấn công đó đều thất bại. Quang
Phục hội có tham vọng tấn công hàng loạt nhiều trung tâm quân sự và hành
chính ở Bắc Kỳ nhưng kế hoạch dự kiến đã không thành.
