nằm chiêm bao thấy sự buồn rầu, sáng dậy có sự vui vẻ, nghĩa là sự chiêm và sự
thực không giống nhau. Đương lúc mình chiêm bao mình không biết là chiêm
bao, mà trong lúc chiêm bao mình vẫn đoán việc chiêm bao, mãi đến khi tỉnh
dậy mới biết là chiêm bao thật. Chỉ có bậc đại giác thì mới biết được cuộc đời là
một giấc chiêm bao lớn mà thôi, con người ngu thì chiêm bao vẫn cho là tỉnh,
rồi tưởng mình chủ tể được cái tâm trí ấy (24)
Thường giấc mộng mơ màng là cuộc sống ở đời, mà lúc tỉnh dậy là sự chết đó
thôi. Bởi vậy cho nên những bậc “chân nhân” cứ tự nhiên nhi nhiên, hễ gặp vào
lúc sống mà sống là hợp thời, gặp lúc nào chết mà chết là thuận cảnh, hợp thời
và thuận cảnh, thì còn có việc gì mà buồn hay vui? Người ta lúc sống chẳng qua
cũng như bị cái dây nó treo mình ở trong khoảng không gian, lúc chết cổi cái
dây ấy mà xuống. Cũng thí dụ như củi với lửa: Củi là hình hài, lửa lái tinh thần,
lửa bén vào củi, rồi củi hết là lửa tắt. nhưng kỳ thực là ta biết thế nào là lửa hết
được: lửa tắt là vì hết củi đó thôi (25)
Trần Trọng Kim
Đạo giáo II
(Nam phong tạp chí t.XII, số 58, tháng hai 1923)
--
(15) Đạo đức kinh chương thứ 40
(16) Đạo đức kinh chương thứ 25
(17) Đạo đức kinh chương thứ1
(18) Đạo đức kinh chương thứ 25
(19) Đạo đức kinh chương thứ 41
(20) Đạo đức kinh chương thứ 14
(21) Đạo đức kinh chương thứ 42
(22) Đạo đức kinh chương thứ 39
(23) Trang tử: Trí bắc du
24) Trang tử: Tế vật.
--.(
Các tác Phẩm để kê cứu
