32. Đoạn kết bi thảm của cuộc đời Ngô Nhật Khánh
Ngô Nhật Khánh người Đường Lâm, đất này, nay thuộc huyện Ba Vì,
tỉnh Hà Tây. Các bộ sử cũ đều nói rằng, Ngô Nhật Khánh vừa là người
đồng hương, lại cũng vừa là người bà con cùng một họ với Ngô Quyền.
Sau khi Ngô Quyền mất (năm 944), đất nước loạn lạc bởi sự hoành hành
của nạn cát cứ. Các thế lực yếu bị tiêu diệt dần, đến nửa sau của thế kỉ thứ
X, cả nước chỉ còn mười hai thế lực lớn. Sử gọi đó là loạn mười hai sứ
quân. Ngô Nhật Khánh là một trong số mười hai sứ quân này. Lấy quê nhà
làm chỗ dựa, Ngô Nhật Khánh đã không ngừng mở rộng ảnh hưởng, từng
một thời hùng cứ ở vùng đất thuộc tỉnh Hà Tây ngày nay.
Năm 967, Đinh Bộ Lĩnh tiêu diệt hết mười hai sứ quân. Tuy nhiên, vì
kính trọng tài năng và đức độ của Ngô Quyền, Đinh Bộ Lĩnh chẳng những
không nỡ giết người bà con của Ngô Quyền là Ngô Nhật Khánh, mà còn
tìm đủ mọi cách để lôi kéo Ngô Nhật Khánh về với mình. Tiếc thay, Ngô
Nhật Khánh đã nuôi lòng thù oán một cách vô lối để rồi rốt cuộc phải chết
một cách bi thảm. Về sự kiện này, sách Khâm định Việt sử thông giám
cương mục (chính biên
, quyển 1, tờ 11) viết rằng:
“(Ngô) Nhật Khánh là bà con của Ngô Tiên Chúa (tức Ngô Quyền).
Trước kia, (Ngô Nhật Khánh) từng xưng là An Vương, cùng trong số mười
hai sứ quân giữ đất tranh hùng. Khi Đinh Tiên Hoàng đánh dẹp được (Ngô)
Nhật Khánh rồi, bèn lập mẹ của hắn làm Hoàng hậu, hỏi em gái của hắn
cho con mình là Nam Việt Vương (Đinh) Liễn, lại gả công chúa cho hắn
nữa, thế mà Ngô Nhật Khánh vẫn không bớt oán hờn. Hắn dẫn vợ là công
chúa của Đinh Tiên Hoàng đi trốn. Tới cửa biển Nam Giới (tức là cửa Sót,
nằm ở huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh ngày nay), hắn rút dao bên mình ra,
rạch mặt vợ mà kể tội: -Cha mày đã lừa gạt để ức hiếp mẹ con ta. Ta có đâu
lại vì mày mà bỏ qua tội ác của cha mày. Thôi, mày hãy trở về, ta sẽ một
thân một mình đi tìm ai có thể cứu được ta đây.
Nói rồi, Ngô Nhật Khánh chạy sang Chiêm Thành
. Nay, nghe tin Đinh
Tiên Hoàng đã mất, Ngô Nhật Khánh dẫn quân Chiêm Thành, theo đường
